Μονή Σουμελά στον Ανατολικό Πόντο
[Αρχαιολογικό Μνημείο Θρησκευτικού Χαρακτήρα]

Το μνημείο βρίσκεται στον Εθνικό Δρυμό «της Χρυσής Κοιλάδας» (τουρκ. Altındere Vadisi Milli Parkı) 45-47 χλμ Ν-ΝΑ της Τραπεζούντας / Trabzon. Ο δρόμος, αν και πολύ ανηφορικός, καθώς το βουνό ορθώνεται σχεδόν κατακόρυφα πάνω από την παραθαλάσσια Τραπεζούντα, είναι πολύ καλός και το φυσικό περιβάλλον με τις όψεις της Μαύρης Θάλασσας πέρα από τις πυκνοφυτεμένες πλαγιές είναι μαγευτικό. Στην είσοδο του Δρυμού υπάρχει φυλάκιο του Δασαρχείου, όπου αγοράζει κανείς εισιτήριο και για την περιήγηση του δάσους και για τη στάθμευση του ιδιωτικού αυτοκινήτου, της μοτοσυκλέτας, ή του πούλμαν. Εστιατόρια, καφενεία, εκατοντάδες αυτοκίνητα στα παρκινγκ και χιλιάδες τουρίστες, ντόπιοι και ξένοι. Από εκεί ξεκινάει το δασικό μονοπάτι για τη Σουμελά: ανάβαση γύρω στα 25-30 λεπτά. Πολλοί προτιμούν να συνεχίσουν οδικώς για να φτάσουν έως το πάνω μέρος της μονής, όπου υπάρχει άλλος χώρος στάθμευσης, και να κατηφορίσουν από ένα πολύ πιο σύντομο και άνετο μονοπάτι. Φυσικά, απορρίπτουμε αυτή τη δυνατότητα. Κανείς προσκυνητής δεν πάει οδικώς μέχρι το σεπτό μνημείο –έστω κι αν έχει μεταβληθεί σε τουριστικό αξιοθέατο (για να χρησιμοποιήσουμε έναν κόσμιο χαρακτηρισμό). Προσπαθώντας να διασώσουμε κάτι από την πνευματικότητα του χώρου, το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να ανηφορίσουμε μέσα από το δάσος και να αντικρίσουμε το κτίσμα από την σωστή του όψη. Κάτι ακόμα είναι να πάει κανείς ή πολύ νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα, για να αποφύγει την τουριστική πλημμυρίδα, υπολογίζοντας ότι όλη η επίσκεψη, από την είσοδο του Δρυμού μέχρι την επιστροφή στην είσοδο, χρειάζεται τουλάχιστον δυόμιση ώρες-καλύτερα τρεις.

---

Αλλά θα πρέπει να εξοπλιστεί με θάρρος γιατί, μετά την αναστήλωση-ανακαίνιση του 1998-2002, η Σουμελά δεν είναι πλέον η Σουμελά. Το συγκλονιστικό κουφάρι στην χαρακιά του βράχου έχει υποστεί παρεμβάσεις από τις οποίες δεν έλειπε μόνον η επιστημονική επιστασία, αλλά και η συνείδηση για τη σημασία τόσο του ίδιου του κτηριακού συγκροτήματος όσο και της μακραίωνης ιστορίας του μοναστικού ιδρύματος. Επιπλέον, οι ορδές των τουριστών και μαθητών σχολείων προσδίδουν μια πανηγυριώτικη –και, συχνά, άκρως ενοχλητική– ατμόσφαιρα και διαλύουν κάθε υψηλόπνοο αίσθημα προσμονής, λαχτάρας, πίστης, που μπορεί να διακατέχουν τον προσκυνητή.

---

>>>>>>> Προσοχή: Η Γενική Διεύθυνση Μουσείων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Τουρκίας ανακοίνωσε ότι το «Μουσείο Σουμελά», που έκλεισε για τους επισκέπτες στις 22 Σεπτεμβρίου 2015, λόγω επισκευών, θα παραμείνει κλειστό έως και τις 16 Αυγούστου 2018.