Σωζούπολη / Σωζόπολη

«Όλοι τους ναυτικοί εκ ναυτικών, όλοι τους θαλασσινοί εξ απαλών ονύχων». Η αρχαία ελληνική Απολλωνία η Ποντική, βυζαντινή και νεότερη Σωζόπολις (Σωζούπολη τη λένε ακόμα οι λιγοστοί ντόπιοι ελληνικής καταγωγής και Σοζοπόλ λέγεται στα βουλγαρικά) είναι ένα γρανιτένιο μακρουλό νησάκι κοντά στα αρχαία μεταλλεία χαλκού και σιδήρου και στα καταπληκτικά δρυοδάση του Μικρού Αίμου, που προσέφεραν εξαιρετική οικοδομική και ναυπηγική ξυλεία. Το νησάκι συνδέθηκε κάποτε με τη στεριά με έναν αμμώδη λαιμό μήκους γύρω στα 450 μ κι έτσι μετατράπηκε σε χερσόνησο. Δυο καλά προστατευμένα φυσικά λιμάνια, στις δυο πλευρές του λαιμού, με βαθειά νερά –ιδανικά αγκυροβόλια–, και τρεις νησίδες στα ανοιχτά, που μετριάζουν την ορμή των κυμάτων όταν φυσούν οι σφοδροί βορειοανατολικοί και νοτιοανατολικοί άνεμοι. Μια αλιευτική περιφέρεια με 27 ταλάνια, τα 15 για σκουμπριά («σκομβροπόχες») και τα άλλα 12 για τσίρους («τσιροπόχες»), καθώς κι άλλοι εξαιρετικοί ψαρότοποι στ’ ανοιχτά. Ένας τόπος κυριολεκτικά βουτηγμένος στη Μαύρη Θάλασσα, περισσότερο από κάθε άλλη άκρα που κατοίκησαν οι Έλληνες από τα χρόνια του αποικισμού μέχρι την ίδρυση των εθνικών κρατών στο γύρισμα του περασμένου αιώνα. «Όλοι τους θαλασσινοί εξ απαλών ονύχων». Το επιβεβαιώνει η άγκυρα και η καραβίδα στο αργυρό νόμισμα της Απολλωνίας, αλλά και η μικρογεωγραφία του τόπου –παρά τις πάμπολλες ανθρώπινες επεμβάσεις που έχουν αλλοιώσει το υπέροχο φυσικό περιβάλλον.