Παναγία η Παντοβασίλισσα, ναός
[Χριστιανορθόδοξο Μνημείο]

Έως την άνοιξη του 2013 ο βυζαντινός ναός της Παντοβασίλισσας ήταν εγκαταλελειμμένος κι εντελώς ερειπωμένος, μολονότι σώζονταν και οι φέροντες εξωτερικοί τοίχοι και ο τρούλος και μικρό τμήμα των τοιχογραφιών (που χρόνο με τον χρόνο απολεπίζονται, χάνουν τα χρώματά τους, μουντζουρώνονται από διάφορους). Ένας σκελετός βάρκας σάπιζε στο αλλοτινό Ιερό. Στις 28/5/2013, ο Θοδωρής Κοντάρας μας ενημέρωσε ότι πληροφορήθηκε πως το καταταλαιπωρημένο μνημείο αγοράστηκε από τον Μητροπολίτη Προύσας κ. Ελπιδοφόρο, για λογαριασμό της Μητροπόλεως, και ότι ήδη σχεδιάζεται η αναστήλωσή του, μαζί με την αναστήλωση του επίσης βυζαντινού ναού των Ταξιαρχών στο γειτονικό κεφαλοχώρι της Συγής / σήμερα Kumyaka.

---

Τα νέα είναι πολύ ευχάριστα όχι μόνον γιατί και τα δύο εγκαταλειμμένα μνημεία, που κινδυνεύουν, είναι σημαντικά για τη βυζαντινή ιστορία των δύο παραθαλάσσιων οικισμών, αλλά γιατί οι Έλληνες που αποτελούσαν την συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού της Τρίγλειας και της Συγής έως την δραματική φυγή τους τον Αύγουστο του 1922, είναι στενά δεμένοι με αυτές τις δύο εκκλησίες.

---

Η πρωτοβουλία του κ. Ελπιδοφόρου εντάσσεται στο πρόγραμμα που έθεσε σε εφαρμογή το Οικουμενικό Πατριαρχείο για την αναστήλωση εκκλησιαστικών μνημείων σε όλη την τουρκική επικράτεια –ιδιαίτερα στα μέρη που εκκενώθηκαν μεταξύ 1922 και 1924– και στην επαναλειτουργία τους τουλάχιστον για μία ή δύο φορές τον χρόνο. Επουλώνονται ύστερα από σχεδόν έναν αιώνα βαθιές κι αθεράπευτες πληγές, ενώ, ταυτόχρονα, η τουρκική κοινωνία εξοικειώνεται με το «απαγορευμένο» ιστορικό παρελθόν της και το οικιστικό πλέγμα των αστικών κέντρων, ή των χωριών, ξαναβρίσκει κάποια από τα χαμένα σημεία αναφοράς του.