Ι Ε Ε τ. ΙΑ΄ Ο ελληνισμός υπό ξένη κυριαρχία, 1669-1821 (1975)
[Βιβλιογραφία]

Ο τόμος IA΄ αρχίζει από το 1669, όταν οι Οθωμανοί Τούρκοι νικούν τους Βενετούς και καταλαμβάνουν την Κρήτη, και καταλήγει στα επαναστατικά κινήματα στα Βαλκάνια ως τις παραμονές του 1821. Σ’ αυτόν τον ενάμισι αιώνα, κι ενώ παρακμάζει η Οθωμανική Αυτοκρατορία, συντελείται η ανάκαμψη της Ρωμιοσύνης, η οποία αναδιοργανώνεται, διαμορφώνει τον ελληνορθόδοξο κοινοτικό βίο και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε όλα τα πεδία της δημόσιας ζωής. Οι θεσμοί, η οικονομία, οι δημογραφικές εξελίξεις, η Εκκλησία και η εκκλησιαστική οργάνωση –ραχοκοκαλιά του οθωμανικού ελληνισμού, παράλληλα με τις επαγγελματικές συντεχνίες–, η πνευματική ζωή, τα ιδεολογικά ρεύματα, η ελληνική εκπαίδευση, η καθημερινότητα και οι εκφάνσεις του πολιτισμού, λόγιου και λαϊκού, οι εμπορικές και ναυτιλιακές δραστηριότητες, είναι τα κυριότερα θέματα που αναπτύσσονται στα άρθρα των συνεργατών του τόμου.

Μετά την αναλυτική παρουσίαση του γενικού ιστορικού πλαισίου, ακολουθεί η επισκόπηση κατά περιοχές (Κ/Πολη, Θράκη, Μακεδονία, Ήπειρος, Θεσσαλία, Κύπρος, Μικρασία, αλλά και Παραδουνάβιες Ηγεμονίες κλπ). Ιδιαίτερη σημασία έχει δοθεί στη μεγάλη ενότητα που τιτλοφορείται «Πνευματικός βίος και πολιτισμός» σσ. 244-360 και ο τόμος κλείνει με την ενότητα «Προς την ελευθερία 1792-1821 (σσ. 360-451).

Βιβλιογραφία (κατά ενότητες) σσ. 452-461. Γενικό Ευρετήριο σσ. 463-474. Κατάλογος εικόνων και πίνακας χαρτών σσ. 474-475. Σύντομα βιογραφικά των μελών της Εποπτικής Επιτροπής και των συνεργατών του τόμου σσ. 480-486. Πλούσιο εικονογραφικό υλικό και χάρτες, ειδικά κατασκευασμένοι για την έκδοση, συνοδεύουν τα κείμενα (αναφορά στις πηγές εικονογράφησης σ. 487). Σύνολο σελ 490. Βιβλίο μεγάλου σχήματος (31 Χ 24 εκ), σκληρό εξώφυλλο και έγχρωμη κουβερτούρα.