Μεγάλο Τζαμί Δαμασκού: Η πρόσοψη της εισόδου της αίθουσας προσευχής, καλυμμένη από ψηφιδωτά του 715
[Φωτογραφικό υλικό]

Μεγάλο Τζαμί Δαμασκού: Η πρόσοψη της εισόδου της αίθουσας προσευχής, καλυμμένη από ψηφιδωτά του 715

Μεγάλο Τζαμί Δαμασκού, φωτ 108. Η αίθουσα προσευχής (πελώριο τρίκλιτο κτίσμα κατά μήκος του άξονα Α-Δ, με επιπλέον εγκάρσιο κλίτος) κλείνει ολόκληρη τη νότια πλευρά της αυλής. Το υπερυψωμένο εγκάρσιο κλίτος καταλήγει στην μεγαλοπρεπή είσοδο στο κέντρο της νότιας πλευράς της αυλής. Τα ψηφιδωτά, που καλύπτουν την πρόσοψη και φτάνουν έως την αετωματική απόληξη αυτού του κλίτους, επαναλαμβάνουν κι εδώ το κεντρικό θέμα όλων των ψηφιδωτών της αυλής: παραδεισένιες, ονειρικές πόλεις με έντονες ελληνιστικές μνήμες, που συνδέονται μεταξύ τους με τα νερά ενός ποταμού (του βιβλικού Ευφράτη;) και συμβολίζουν ίσως τις πόλεις του Χαλιφάτου των Ομαγιαδών. Εδώ, στην πρόσοψη, δύο πανύψηλα οπωροφόρα κλείνουν δεξιά κι αριστερά τις ιδεατές πολιτείες και συμπληρώνουν την παραδείσια απεικόνιση. Η έμπνευση των Βυζαντινών καλλιτεχνών, που εργάστηκαν σε αυτό το τμήμα της διακόσμησης, παραπέμπει στα χρυσοπράσινα δέντρα που διακοσμούσαν κυρίως πρωτοβυζαντινές εκκλησίες (όπως για παράδειγμα στις βασιλικές της ηπειρωτικής Νικοπόλεως) ή ακόμα και παλάτια.