Ξυλόγλυπτος σταυρός ευλογίας με ασημένιο επίχρυσο δέσιμο και σμάλτο (του 1700) από τη Μονή Χουτουρά (κοντινό και λεπτομ.)
[Φωτογραφικό υλικό]

Ξυλόγλυπτος σταυρός ευλογίας με ασημένιο επίχρυσο δέσιμο και σμάλτο (του 1700) από τη Μονή Χουτουρά (κοντινό και λεπτομ.)

Οι ξυλόγλυπτοι σταυροί είναι συνήθως έργα μοναστικής τέχνης με παλαιότερο και σημαντικότερο κέντρο το Άγιο Όρος. Στον σταυρό της Μονής Χουτουρά (ύψος 23,9 εκ.) απεικονίζονται σε διάτρητο αρχιτεκτονικό βάθος οι σκηνές του Δωδεκαόρτου. Το δέσιμο έχει πολύχρωμο συρματερό σμάλτο, μαργαριτάρια και πέτρες ημιπολύτιμες ή από υαλόμαζα, στο ύφος των σταυρών του 17ου αιώνα, που προέρχονται από τα Βαλκάνια και την κυρίως Ελλάδα. Με τον ίδιο χώρο συνδέονται, αλλά σε έργα του 16ου αιώνα, οι χυτοί πλευρικοί δράκοντες, που διακοσμούνται με λακκωτό σμάλτο και παριστάνονται φτερωτοί με δύο μικρά πόδια και λειρί.

---

Οι νέες διακοσμητικές τάσεις πρέπει να διαδίδονται στον Πόντο μέσω της πρωτεύουσας, όπου από τα τέλη τουλάχιστον του 16ου αιώνα υπάρχει παροικία Πόντιων χρυσοχόων και χαλκουργών. Είναι χαρακτηριστικό ότι στα μέσα του 17ου αιώνα μαρτύρησε στην Κωνσταντινούπολη ο Τραπεζούντιος Νεομάρτυς Συμεών ο Χρυσοχόος και ότι μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών, το 1924, οι χαλκουργοί της οθωμανικής πρωτεύουσας ήταν σχεδόν αποκλειστικά Πόντιοι.

---

Στο σώμα των δρακόντων επιγραφή: ΑΚΑΚΙΟC ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΤΟΥ ΧΟΥΤΟΥΡΕΟC ΕΚ ΤΗC ΜΟΝΙC 1700.

---

[Άννα Μπαλλιάν, 1990]