Μουσείο Μυστρά: Ένθρονος Παντοκράτορας σε μαρμάρινο προσκυνητάρι (1350-1380)
[Φωτογραφικό υλικό]

Μυστράς, Μητροπολιτικό συγκρότημα: Μουσείο φωτ 09α. Ένα πολύ ενδιαφέρον ανάγλυφο με ανάμεικτη τεχνική: Το ημικυκλικό τόξο με την πλούσια και πλεκτή διακόσμηση (και τις πολλές φθορές) είναι έξεργο. Ο Χριστός έχει αποδοθεί με τον συνδυασμό επιπεδόγλυφης και εγχάρακτης τεχνικής, το πρόσωπο σε χαμηλό ανάγλυφο, ο διακοσμημένος θρόνος σε επιπεδόγλυφο. Ξεχωρίζει το φωτοστέφανο. Το τελικό αποτέλεσμα συμπληρώνεται με την αφαίρεση επιφάνειας από το βάθος και την προσθήκη κηρομαστίχης, διαφόρων χρωμάτων και χρυσού σε ορισμένα σημεία. Διαστάσεις: μέγιστο ύψος 97 εκ, πλάτος 74 εκ, πάχος 13 εκατοστά.

---

Ο Χριστός-Παντοκράτορας, κρατώντας το κλειστό Ευαγγέλιο στο ένα χέρι και ευλογώντας με το άλλο, απεικονίζει την ενσάρκωση του Θείου Λόγου και συμπυκνώνει την ουσία του χριστιανικού δόγματος. Αυτή η εικονογραφική απόδοση θεωρείται σπάνια, διότι συνήθως, ακόμα και σε άλλα έργα στον Μυστρά, ο Παντοκράτορας έχει το δεξί χέρι μπροστά στο στήθος. Κι άλλα στοιχεία ή κάποιες λεπτομέρειες διαφοροποιούν αυτό το έργο, όπως το κρινάνθεμο (fleur de lys) που διακοσμεί το δεξί μανίκι – στοιχείο δυτικής τέχνης, που το συναντάμε συχνά στην Παναγία την Περίβλεπτο, μοναστικό ίδρυμα συνδεδεμένο με τον δεσπότη Μανουήλ Καντακουζηνό και τη «Φράγκισσα» σύζυγό του, τη δυναμική Ισαβέλλα Λουζινιάν κόρη των Λουζινιανών κυρίων της Κύπρου. Αλλά με το δεσποτικό ζεύγος, τον Μανουήλ και την Ισαβέλλα, συνδέονται κι άλλα εκθέματα του μουσείου, πολλά από τα οποία προέρχονται από την Περίβλεπτο. Και αυτό το θαυμάσιο προσκυνητάρι βρισκόταν σε δεύτερη χρήση στην Περίβλεπτο, στον νότιο πλάγιο νάρθηκα, από όπου και μεταφέρθηκε στο μουσείο.