Μαυρογορδάτος, Μετά το 1922 (2017)
[Βιβλιογραφία]
Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος, Μετά το 1922. Η παράταση του Διχασμού σειρά Θεωρητικές Επιστήμες / Ιστορία, (εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2017)
Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου: «Το βιβλίο αυτό αποτελεί συνέχεια εκείνου με τον τίτλο 1915: Ο Εθνικός Διχασμός και καλύπτει την περίοδο του Μεσοπολέμου, μέχρι το 1940. Παρά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο Διχασμός δεν ξεπεράστηκε. Συνεχίστηκε προπαντός ως κρίση εθνικής ολοκλήρωσης, μέσα πλέον στα όρια του κράτους, με τρία μέτωπα σύγκρουσης: μεταξύ προσφύγων και γηγενών, μεταξύ Ελλήνων Ορθοδόξων και εθνικών ή θρησκευτικών μειονοτήτων, μεταξύ Νέων Χωρών και Παλαιάς Ελλάδας. Συνεχίστηκε επίσης ως οιονεί θρησκευτικό σχίσμα μεταξύ των πιστών του Βενιζέλου και εκείνων του νεκρού βασιλέα Κωνσταντίνου. Εξακολούθησε να έχει και ταξικές διαστάσεις, αλλά με σημαντικές ανακατατάξεις. Τέλος, ο Εθνικός Διχασμός ως εμφύλιος πόλεμος αναζωπυρώθηκε από την εκτέλεση των Έξι και υποτροπίασε με το Κίνημα του 1935.
Το βιβλίο διαψεύδει την εικόνα της στασιμότητας που καλλιεργείται σήμερα. Δεν ήσαν "πάντα έτσι" οι Νεοέλληνες και το κράτος τους, όπως λέγεται συχνά. Υπήρξαν στιγμές και εκτός πολέμων που στάθηκαν ικανοί για μεγάλα έργα, που αξιοποίησαν στο έπακρο εξωτερικά δάνεια και ξένη βοήθεια. Το βιβλίο διαψεύδει επίσης την εντύπωση της "κυκλικότητας" που καλλιεργείται σήμερα. Επίκαιρη είναι και η ανάδειξη των αδιεξόδων που συνεπάγεται στη δύση της η χαρισματική ηγεσία, μετά τα "θαύματα" που κατόρθωσε στην ακμή της».
Περιεχόμενα: Πρόλογος. Συντομογραφίες. Ημερομηνίες. ΚΕΦ.1: Η ΠΑΡΑΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΙΧΑΣΜΟΥ 1922-1940 σσ. 23-97. Βασιλόφρονες και Δημοκρατικοί. Η "Επανάσταση" του 1922. Η "Αντεπανάσταση" του 1923. Οι εκλογές της 16ης Δεκ. 1923. Η επιβολή της Αβασίλευτης Δημοκρατίας. Το δημοψήφισμα της 13ης Απριλίου 1924. Η αυτοκτονία της Δ' Συντακτικής Συνέλευσης. Η δικτατορία του Πάγκαλου. Η "Οικουμενική" κυβέρνηση. Η Τετραετία του Βενιζέλου. Ο Αντιβενιζελισμός στην εξουσία. Το Κίνημα του 1935 και η Παλινόρθωση. Το δημοψήφισμα του 1935 και ο μύθος της συμμετρίας. Μετά την Παλινόρθωση. Η δικτατορία του Μεταξά: ο "μοναρχοφασισμός" ως ατελής φασισμός. Το ΝΑΙ του Πλαστήρα και το ΟΧΙ του Μεταξά.
ΚΕΦ.2: Η ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΟΥ ΣΧΙΣΜΑΤΟΣ σσ. 98-125. Η "Δευτέρα Παρουσία" του "Μεσσία". Το ανεπίλυτο πρόβλημα της διαδοχής. Η παρακαταθήκη του Κωνσταντινισμού. ΚΕΦ.3: Η ΣΥΝΕΧΙΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ σσ. 126-149. Η ελληνοτουρκική ανταλλαγή των πληθυσμών. Το ανεπανάληπτο επίτευγμα. Οι μοιραίες εξαιρέσεις από την υποχρεωτική ανταλλαγή. Η προτεραιότητα της εθνικής ολοκλήρωσης.
ΚΕΦ.4: ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΕΙΣ σσ. 150-229. Ο προσφυγικός κόσμος ως "διαιτητής". Η προσφυγική κατάσταση. Ο Βενιζελισμός των προσφύγων. Οι "χωριστικές" τάσεις και ο "τυχοδιωκτισμός" των προσφύγων. Η ριζοσπαστικοποίηση των προσφύγων. Το ΚΚΕ και οι πρόσφυγες. ΚΕΦ.5: ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ σσ. 230-319. Εθνικές μειονότητες. Εθνοτικές ομάδες. Θρησκευτικές μειονότητες. Η πολιτική του Βενιζελισμού. Ο αλλοεθνής ως "διαιτητής". Η στάση του Αντιβενιζελισμού. Η συνθηματολογία του ΚΚΕ. Η δικτατορία του Μεταξά.
ΚΕΦ.6: ΝΕΕΣ ΧΩΡΕΣ ΚΑΙ ΠΑΛΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ σσ. 320-333. Το μέγεθος του χάσματος. Παρελθόν. Λογαριασμοί αίματος. Η γεωγραφία της υστέρησης και της στέρησης. Η συσσώρευση αντιθέσεων. ΚΕΦ.7: ΤΑΞΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ σσ. 334-396. Το όραμα του αστικού εκσυγχρονισμού. Αστοί. Μικροαστοί. Εργάτες. Αγρότες. Η κατάρρευση του οράματος. ΚΕΦ.8: Η ΔΑΜΟΚΛΕΙΑ ΣΠΑΘΗ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ σσ. 397-449. Τα σφαιρίδια και οι σφαίρες. Η θνησιγενής Δημοκρατία και η αναζήτηση θεσμικών εγγυήσεων. Μία χαμένη ευκαιρία. Η υποτροπή του εμφυλίου πολέμου. Το Δημοκρατικό κουτί της Πανδώρας: "βενιζελοκομμουνισμός". ΕΠΙΛΟΓΟΣ σσ. 449-463.
Βιογραφικά σημειώματα κυριοτέρων πρόσωπων σσ. 465-477. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ σσ. 479-489. ΠΙΝΑΚΕΣ: 1. Τα εκλογικά αποτελέσματα, 1926-1936. 2. Η προσφυγική ψήφος, 1928-1936. 3. Εκλογικά αποτελέσματα τεσσάρων προσφυγικών συνοικισμών της ευρύτερης περιοχής της πρωτεύουσας, 1926-1936. 4. Πρόσφυγες κατά χώρα προέλευσης. 5. Οι εθνικές μειονότητες σύμφωνα με τις απογραφές του 1928 και του 1940. 6. Ο Αντιβενιζελισμός των Καθολικών και των Ορθοδόξων στη Σύρο και στην Τήνο, 1928-1936. 7. Ο Αντιβενιζελισμός στην Απείρανθο, 1928-1936. 8. Γεωγραφική κατανομή των εκλογικών αποτελεσμάτων σε έδρες, 5 Μαρτίου 1933. Σελίδες 490 (διαστάσεις 21x14)