Puaux, Δυστυχισμένη Β. Ήπειρος (1991)
[Βιβλιογραφία]
René Puaux, Αχιλλέας Γ. Λαζάρου, Δυστυχισμένη Βόρειος Ήπειρος (Οδοιπορικό 1913 – Απελευθέρωση – Αυτονομία), Αχιλλέας Γ. Λαζάρου (πρόλογος, σχόλια, χρονικό) , Αγόρω-Ελισάβετ Αχ. Λαζάρου (μτφρ), (Τροχαλία, Αθήνα 1991)
Αρχική έκδοση
Η ελληνική έκδοση του βιβλίου του Γάλλου ιστορικού, δημοσιογράφου και πολεμικού ανταποκριτή Ρενέ Πυώ (1878-1937) χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο μέρος: Εισαγωγή (σσ. 9-37) είναι ένα κείμενο του Αχ. Γ. Λαζάρου που εισάγει τον αναγνώστη στο ακανθώδες θέμα της τύχης του βορείου τμήματος της Ηπείρου (Βόρειος Ήπειρος / σύγχρονη Νότια Αλβανία) μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων και αναφέρεται στον ίδιο τον Πυώ και το κλίμα που επικρατούσε στον δημοσιογραφικό κόσμο της εποχής. Ακολουθεί το κυρίως μέρος, δηλαδή το οδοιπορικό του Πυώ, ο οποίος ταξίδεψε τον Μάιο του 1913 σε όλη την περιοχή, από την Κέρκυρα και τη Χειμάρρα μέχρι το Αργυρόκαστρο, την Κορυτσά, την Πρεμετή και τα Γιάννενα (σσ. 39-179), που συνοδεύεται από πλούσιο φωτ υλικό, αλλά κακά τυπωμένο. Οι εκδότες θεώρησαν χρήσιμο να προσθέσουν άρθρα του Πυώ, δημοσιευμένα στην Illustration μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου 1914 (σσ. 181-210).
Το τρίτο μέρος: Αχ. Γ. Λαζάρου, Επιλεγόμενα. Χρονικό του Βορειοηπειρωτικού Ζητήματος (σσ. 211-246). Ακολουθεί το Ευρετήριο (σσ. 247-258).
Σε χωριστό φάκελο υπάρχει διπλωμένος ο έγχρωμος χάρτης της Β. Ηπείρου που εξέδωσε στα γαλλικά με γαλλικό κι ελληνικό υπόμνημα το Γενικό Επιτελείο του Ελληνικού Στρατού το 1919. Πρόκειται για πολιτικό χάρτη όπου απεικονίζονται με μπλε χρώμα οι τόποι συγκέντρωσης των ελληνικών πληθυσμών και με ανοιχτό κόκκινο οι αλβανικοί πληθυσμοί στη Βόρεια Ήπειρο το 1913. Τίτλος: Carte Ethnographique de l’Épire du Nord en 1913 / Χάρτης Ἐθνογραφικός τῆς Βορείου Ἠπείρου τῷ 1913. Η έκδοση εγκρίθηκε στις 26/7/1919 από τον συνταγματάρχη Πάγκαλο, αρχηγό του Επιτελείου και τον αντιστράτηγο Παρασκευόπουλο, αρχηγό του Στρατού. Η αναπαραγωγή από το σπάνιο πρωτότυπο είναι ακριβής και εξαιρετικής ποιότητας. >>>> Μπορείτε να τον δείτε εδώ στο Συνοδευτικό Υλικό: Χάρτες. Τον ψηφιοποιήσαμε από τον χάρτη του βιβλίου (μέτρια η απόδοση των χρωμάτων).
Στον ίδιο φάκελο υπάρχει ένα φυλλάδιο, έκδοση του 1919 (σύνολο 24 σελ): Εθνολογική Στατιστική της Βορείου Ηπείρου το 1913 / Statistique ethnologique de l’Épire du Nord en 1913, το οποίο συνόδευε τον χάρτη. >>>> Μπορείτε να δείτε στα Κείμενα στο Συνοδευτικό Υλικό: το πρωτότυπο φυλλάδιο ψηφιοποιημένο από τη Βιβλιοθήκη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και τον χάρτη σε 4 κομμάτια.