Ασημακοπούλου-Ατζακά, Τα ψηφιδωτά δάπεδα Μακεδονίας και Θράκης τ. Α΄, τ. Β΄ (2018)
[Βιβλιογραφία]

Ασημακοπούλου-Ατζακά, Τα ψηφιδωτά δάπεδα Μακεδονίας και Θράκης τ. Α΄, τ. Β΄ (2018)

Η δίτομη έκδοση αποτελεί το τέταρτο μέρος του Συντάγματος των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδος (τόμος ΙΙΙ.2) και περιλαμβάνει τα ψηφιδωτά δάπεδα της Μακεδονίας και της Θράκης (εκτός της Θεσσαλονίκης, για τα επιδαπέδια ψηφιδωτά της οποίας έχει κυκλοφορήσει χωριστός τόμος το 1998). Πρόκειται για συνέκδοση του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης και αποτελείται από δύο μέρη: Μέρος Α΄ Κείμενο, Μέρος Β΄ Φωτογραφίες-Σχέδια). Το βιβλίο είναι προϊόν του πολυετούς ερευνητικού προγράμματος «Σύνταγμα των παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών δαπέδων της Ελλάδας» που υλοποιείται στο Τμήμα Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης του Κέντρου Βυζαντινών Ερευνών του ΑΠΘ, υπό την επιστημονική διεύθυνση της ομότιμης καθηγήτριας Παναγιώτας Ασημακοπούλου-Ατζακά.

Στην έκδοση συγκεντρώνονται όλα τα γνωστά έως σήμερα ψηφιδωτά, ενώ διασώζονται ψηφιδωτά άγνωστα στη βιβλιογραφία και παρέχονται πολυάριθμες αρχειακές πληροφορίες για τον χώρο της Μακεδονίας και της Θράκης. Περιλαμβάνονται επίσης πληροφορίες, που συγκεντρώθηκαν σε περιηγήσεις σε αστικά κέντρα και στην ύπαιθρο και αφορούν σε οικοδομήματα και ψηφιδωτά κατεστραμμένα ή χαμένα. Στο εκτεταμένο συνθετικό μέρος, που προτάσσεται, γίνεται προσπάθεια να καταδειχθεί με τη βοήθεια της εικονογραφικής ανάλυσης ο καθοριστικός ρόλος που διαδραμάτισε ο γεωγραφικός χώρος της Μακεδονίας και της Θράκης στην ανάπτυξη και την εξέλιξη των ψηφιδωτών διακοσμήσεων του ευρύτερου χώρου του Ανατολικού Ιλλυρικού. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις σχέσεις του παρουσιαζόμενου υλικού με τις γειτονικές, βορειότερες κυρίως, περιοχές, με τις οποίες ο υπό εξέταση γεωγραφικός χώρος αποτελούσε κατά την Ύστερη Αρχαιότητα ενιαίο διοικητικό τμήμα του βυζαντινού κράτους.

Στα λήμματα των καταλόγων παρατίθενται για κάθε ψηφιδωτό οι χώροι που κοσμούνται με αυτό, η σημερινή κατάσταση και θέση του, οι διαστάσεις και τα χρώματά του, εφόσον είναι γνωστά, η περιγραφή του, τυχόν επιγραφές, η χρονολόγησή του, η σχετική βιβλιογραφία και, αν υπάρχουν, άλλα πορίσματα που έχουν προκύψει από την αρχαιολογική έρευνα. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζεται το πλουσιότατο φωτογραφικό και σχεδιαστικό υλικό (1.880 εικόνες) που παραχωρήθηκε από αρχαιολόγους, Εφορείες Αρχαιοτήτων, την Αρχαιολογική Εταιρεία, τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών και τα αρχεία των πανεπιστημιακών ανασκαφών Δίου και Φιλίππων, καθώς και μεγάλος αριθμός έγχρωμων φωτογραφιών η λήψη των οποίων πραγματοποιήθηκε σε επιτόπιες επισκέψεις. Το δεύτερο μέρος συμπληρώνεται με χάρτες, όπου σημειώνονται οι τοποθεσίες στις οποίες αποκαλύφθηκαν μνημεία με ψηφιδωτά. Σύνολο σελίδων (δύο τόμοι) 1.230 (σκληρό εξώφυλλο).