Στην Κοιλάδα της Ερμιονίδας: Γλαροπούλια ατενίζουν τον όρμο με τα εξαιρετικής σπουδαιότητας προϊστορικά κατάλοιπα
[Φωτογραφικό υλικό]

Στην Κοιλάδα της Ερμιονίδας: Γλαροπούλια ατενίζουν τον όρμο με τα εξαιρετικής σπουδαιότητας προϊστορικά κατάλοιπα

Κοιλάδα, ψαροχώρι στον όρμο Κοιλάδα στα ΝΑ του Αργολικού Κόλπου (Ερμιονίδα Αργολίδας) φωτ 01. Εδώ, σε αυτόν τον μικρό όρμο, που πριν ανέβει η στάθμη της θάλασσας ήταν πεδιάδα, ζούσε πριν από 40.000 χρόνια μια ολιγάνθρωπη κοινωνία τροφοσυλλεκτών και κυνηγών. Η κατοίκηση στο σπήλαιο Φράγχθι, απέναντι από το χωριό Κοιλάδα, καθώς και στον γύρω από το σπήλαιο χώρο, ήταν αδιάκοπη από την Ανώτερη Παλαιολιθική εποχή μέχρι και το τέλος της Νεολιθικής, όταν πια τα νερά είχαν καλύψει σχεδόν ολόκληρη την πεδιάδα και ο Αργολικός Κόλπος είχε πάρει περίπου τη μορφή με την οποία τον γνωρίζουμε σήμερα. «Αυτός είναι ο παλαιότερος οργανωμένος οικισμός στην Ελλάδα κι ίσως το πρώτο χωριό στην Ευρώπη» αποφάνθηκαν οι επιστήμονες, όταν ολοκληρώθηκε η επιτόπια έρευνα το 1976. Όμως τα προϊστορικά της Κοιλάδας και η εξέλιξη του οικοσυστήματος του όρμου εξακολουθούν να απασχολούν πολλούς τομείς της επιστήμης, όπως την Παλαιοβοτανική, τη Γεωλογία, τη Ζωολογία, αλλά και την ιστορία της Ναυπηγικής και της Ναυσιπλοΐας, εφόσον από εδώ ξεκίνησαν γύρω στο 13000-12000 π.Χ. τα πρώτα ταξίδια ανοιχτής θαλάσσης για να φτάσουν οι «Φραγχθινοί» μέχρι τη Μήλο και να προμηθευτούν τον πολύτιμο οψιανό, το πιο κοφτερό πέτρωμα της προϊστορικής τεχνολογίας (που σημαίνει ναυπηγικές γνώσεις και θαλασσινή εμπειρία σε μια τόσο πρώιμη εποχή). Ίσως, λοιπόν, από εδώ να ξεκινάει η ιστορία των ταξιδιών στο Αιγαίο, τη μήτρα που διαμόρφωσε μέσα στις χιλιετίες τον ελληνικό πολιτισμό και γέννησε την περιέργεια στο μυαλό των ανθρώπων.

---

Αλλά δεν είναι μόνον αυτοί οι τόσο εξαιρετικής σπουδαιότητας παράγοντες που συνδέονται με τον όρμο Κοιλάδα. Οι πρόσφατες υποβρύχιες έρευνες, που συνεχίζονται από το 2012, αποκάλυψαν σε μικρό βάθος κι άλλον έναν οικισμό, «μια ολόκληρη βυθισμένη ‘πόλη’ της πρώιμης εποχής του Χαλκού», όπως λένε οι μελετητές, γεγονός που σημαίνει ότι οι προϊστορικές κοινωνίες δεν εγκατέλειψαν την Κοιλάδα μετά το 3000 π.Χ. Η Αργολίδα αυτής της εποχής έχει πολλές σημαντικές θέσεις, πριν ακόμα αναπτυχθούν τα μυκηναϊκά κέντρα. Στην Κοιλάδα, όμως, μπροστά στην παραλία Λαμπαγιαννά και σε μικρή απόσταη από το σπήλαιο Φράγχθι, οι δύτες έφτασαν το 2016 σε ένα στρώμα γεμάτο όστρεα ιδιαίτερου τύπου: πρόκειται για το είδος murex και μάλιστα μιας εντελώς ξεχωριστής ποικιλίας, που χρησιμοποιήθηκε στην αρχαιότητα για την παραγωγή της πορφύρας, δηλαδή της χρωστικής ουσίας με την οποία έβαφαν τα πιο πολύτιμα υφάσματα. Ίσως, τα γλαροπούλια να μην πετούν μόνο πάνω και γύρω από το «αρχαιότερο χωριό της Ελλάδας», αλλά και πάνω από το αρχαιότερο εργαστήριο επεξεργασίας του κοχυλιού που έδινε την πορφυρή βαφή. Σαν να πέρασαν από αυτόν τον μικρό όρμο στα νοτιοανατολικά του Αργολικού όλοι οι γενεσιουργοί παράγοντες της ελληνικής ιστορίας. Και οι γλάροι συντροφεύουν ακόμα τους ψαράδες της Κοιλάδας, καθώς αυτοί πάνε κι έρχονται, ξεψαρίζουν, συγυρίζουν τα δίχτυα τους στην προκυμαία με θέα το Φράγχθι (βλέπε επόμενες φωτ) και ξαναφεύγουν νυχτιάτικα για τις ανοιχτές θάλασσες.