Μαρκαντωνάτος, Εν Αιγύπτῳ ελληνικά εκπαιδευτήρια (1957)
[Βιβλιογραφία]

Η μονογραφία αφορά στην εκπαιδευτική δραστηριότητα των Ελληνικών Κοινοτήτων στην Αίγυπτο τα σχολικά έτη 1952-53, όταν λειτουργούσαν 84 ελληνικά εκπαιδευτήρια, και 1953-54 με 85 εκπαιδευτήρια και πάνω από 11.500 μαθητές και μαθήτριες . Ο Λ. Γ. Μαρκαντωνάτος, υπηρετώντας ως διπλωματικός υπάλληλος στο Κάιρο, φρόντισε να συγκεντρώσει ακριβή στοιχεία για την εν λόγω δραστηριότητα και να την απεικονίσει στην εργασία του με στατιστικούς πίνακες, οι οποίοι είναι μεν εκπαιδευτικοί, αγγίζουν όμως παράλληλα και άλλα θέματα σχετικά με τις Ελληνικές Παροικίες στην Αίγυπτο, όπως η αριθμητική δύναμη και εξάπλωση αυτών, η ικανότητα προσαρμογής τους στις εκάστοτε περιστάσεις κ.ά. (Στοιχεία από τον Πρόλογο του Στίλπωνος Κυριακίδη στη μελέτη).

Να σημειωθεί ότι το μελέτημα (των 56 σελίδων) έχει ειδικό ενδιαφέρον, λόγω της ιδιαίτερα φορτισμένης πολιτικής κατάστασης στην Αίγυπτο εκείνα τα χρόνια. Η παραστρατιωτική οργάνωση «Ελεύθεροι Αξιωματικοί» είχε ανατρέψει τη βασιλική δυναστεία το 1952 και ανακήρυξε τη χώρα δημοκρατία ισλαμικού τύπου, ενώ το 1954 ο επικεφαλής της οργάνωσης Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ ανέτρεψε τον πρώτο πρόεδρο, οργάνωσε ελεγχόμενες εκλογές και μετέβαλε την πορεία της Αιγύπτου. Ένα από τα επακόλουθα ήταν η έξοδος των ξένων, μεταξύ των οποίων και οι «Αιγυπτιώτες», όπως αποκαλούνται οι Έλληνες της Αιγύπτου. Ο Μαρκαντωνάτος καταγράφει αναλυτικά την κατάσταση στην κόψη του χρόνου. Αλλά είναι εκπληκτικό όλο το εύρος της εκπαιδευτικής δραστηριότητας, όσο και της γεωγραφικής εξάπλωσης των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στη χώρα: Νυκτερινές σχολές θηλέων, Σχολές τεχνικής εκπαίδευσης, Κοινοτικά δημοτικά, Εκκλησιαστικά σχολεία κλπ, κλπ, στο Κάιρο, την Αλεξάνδρεια και σε άλλες 32 πόλεις και κωμοπόλεις (όπως το Σουέζ, η Μανσούρα, η Τάντα κλπ). Οι πίνακες και οι ψυχροί αριθμοί αποκαλύπτουν την ακμή του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού την ώρα που είχε φτάσει η Καταστροφή.