Γουέλμαν, Θεοδώρα (1995)
[Βιβλιογραφία]

Το πολυδιαβασμένο βιβλίο του Paul Iselin Wellman είναι ένα κλασικό ιστορικό μυθιστόρημα της παλαιάς εποχής: πρώτη έκδοση το 1953 στην Αμερική. Τότε, μάλιστα, ο τίτλος του έργου ήταν The Female, δηλαδή «Το θηλυκό». Φαίνεται, όμως, ότι αργότερα θεωρήθηκε καταλληλότερο το όνομα της ίδιας της πρωταγωνίστριας, δηλαδή της αυγούστας Θεοδώρας κι έτσι έκανε μεγάλη εμπορική καριέρα με τον τίτλο Teodora.

Εξάλλου, έναν χρόνο μετά την πρώτη έκδοση βγήκε στους κινηματογράφους η ιταλική ταινία «Teodora, Imperatrice di Bisanzio» σε σκηνοθεσία του Riccardo Freda, ο οποίος συμμετείχε και στη συγγραφή του σεναρίου με τον André-Paul Antoin. Παρά τις αρνητικές κριτικές και το στραμπούληγμα των ιστορικών στοιχείων, η εμπορική επιτυχία μεταγλωττισμένη παρουσιάστηκε στην άκρως συντηρητική Αμερική της εποχής με τον ατυχή, αλλά πιπεράτο, τίτλο "Theodora, Slave Empress". Είχε ξαναγίνει της μόδας η κοπέλα του κωνσταντινοπολίτικου Ιππόδρομου και των οίκων ανοχής, που γοήτευσε τον ανιψιό του αυτοκράτορα Ιουστίνου και μετέπειτα αυτοκράτορα, τον Ιουστινιανό Α΄ (527-565). Πάντως, το μυθιστόρημα του γνωστού δημοσιογράφου και μυθιστοριογράφου Πωλ Γουέλμαν είναι ένας ύμνος στη γυναικεία ύπαρξη, το θηλυκό. Άλλωστε, η αφήγηση τής πραγματικά μυθιστορηματικής ζωής της Θεοδώρας ολοκληρώνεται τον χειμώνα του 532, όταν, χάρη στη δυναμική της επέμβαση στη διάρκεια της Στάσης του Νίκα, σώζει τον αυτοκράτορα και σύζυγό της, τον θρόνο, το δικό της το στέμμα, αλλά ακόμα και την ίδια την Αυτοκρατορία. Με δυο λόγια διαγράφει ο συγγραφέας τα επόμενα δεκαέξι χρόνια κατά τα οποία μοιράστηκε τη διακυβέρνηση με τον Ιουστινιανό (μέχρι τον θάνατό της το 548). Και καταλήγει ότι στην Ιστορία μόνον οι άντρες έχουν το δικαίωμα να απολαύσουν τον χαρακτηρισμό «Μεγάλος», όπως έγινε με τον Ιουστινιανό, ενώ η αυγούστα έμεινε με το απαξιωτικό «περιώνυμη».

Ο Γουέλμαν θαυμάζει με όλο του το είναι τη Θεοδώρα· το μυαλό της, το σθένος της, την αποφασιστικότητά της, τις διπλωματικές και πολιτικές της ικανότητες, το ένστικτό της, την αντισυμβατικότητά της, την ανάγκη για επιβίωση. Κι έχει μελετήσει όχι μόνο τη σχετική βιβλιογραφία, αλλά και όλες τις βυζαντινές πηγές. Είναι καλός τεχνίτης της γραφής και χειρίζεται θαυμάσια το θέμα του – μολονότι μακρηγορεί, αλλά δεν κουράζει. Στο σημείο που αστοχεί ο Γουέλμαν είναι η προβληματική του σχέση με το Βυζάντιο. Μοιάζει να βρίσκεται ακόμα στην ξεπερασμένη αρνητική αντίληψη της πεφωτισμένης «Δύσης» για την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και, ως κάποιο βαθμό, να μπερδεύει το κλίμα του 6ου αιώνα με τις πιο διεφθαρμένες πτυχές της ζωής στη Ρώμη.

Σύνολο 360 πυκνογραμμένες σελίδες. Η μετάφραση είναι πολύ καλή.