Μακρής, Η λαϊκή τέχνη του Πηλίου (1976)
[Βιβλιογραφία]

Μακρής, Η λαϊκή τέχνη του Πηλίου (1976)

Με την εργασία αυτή επιχειρείται ή συνθετική παρουσίαση της λαϊκής τέχνης του Πηλίου κατά το 18ο και 19ο αιώνα. Όπου είναι απαραίτητο, γίνονται αναδρομές και στην περίοδο πού προηγείται, και στους τομείς που παρέμειναν ενεργοί, η έρευνα θα φτάσει ως τα μέσα του 20ού αιώνα. Αυτό αφορά κυρίως τη ζωγραφική, γιατί οι άλλες τέχνες, πού είχαν χειροτεχνικό χαρακτήρα, έσβησαν επειδή και οι όροι που τις δημιούργησαν και τις συντηρούσαν έσβησαν.
Ο όρος "λαϊκή τέχνη" χρησιμοποιείται εδώ με την τρέχουσα και αρκετά συμβατική σημασία του. Περιλαμβάνει το σύνολο σχεδόν της ελληνικής δημιουργίας κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας σε έργα εικαστικών τεχνών, αρχιτεκτονικής και χειροτεχνίας, εκτός από μερικές πολύ χτυπητές εξαιρέσεις, όπως π.χ. οι δυτικότροποι ζωγράφοι της Επτανήσου. Ο όρος έχει πια καθιερωθεί και είναι δύσκολο να τον αλλάξουμε. Μόνο πού, με την πρόοδο της έρευνας, παίρνει σιγά σιγά διαφορετικό περιεχόμενο όσο πλουτίζει η γνώση μας γύρω από την πολιτιστική δραστηριότητα των Ελλήνων κατά τους τελευταίους αιώνες της Τουρκοκρατίας, τόσο πιο στενόχωρος αλλά και πολυσήμαντος γίνεται. Υπάρχει τεράστια απόσταση στα θέματα, στην τεχνική και στο ρυθμό εξέλιξης της ξυλογλυπτικής των κέντρων της Ηπείρου, Δυτικής Μακεδονίας και Ανατολικής Θεσσαλίας, από το ένα μέρος, και της ποιμενικής ξυλογλυπτικής, από το άλλο. Η πρώτη είναι δυναμική, ευκίνητη, πρόθυμη σε ανανεωτικές επαφές με τον προηγμένο ευρωπαϊκό χώρο, αντιμεταφυσική. Η δεύτερη είναι συντηρητική, στατική, απομονωμένη και συμβολιστική. Ορισμένες ελληνικές περιοχές υφίστανται βαθύτατη την επίδραση του μπαρόκ, ενώ άλλες μένουν σχεδόν ανέπαφες. Θα πρέπει, ακόμα, να προσθέσουμε πώς η μελέτη της λαϊκής τέχνης μιας ελληνικής περιοχής δεν μπορεί να έχει έστω και σχετική πληρότητα χωρίς παράλληλη γνώση της τέχνης όλων των περιοχών της χώρας μας καθώς και των γειτονικών λαών. […] Η έκδοση της συνθετικής αυτής εργασίας, για θέμα που απασχόλησε τον συγγραφέα της τριανταέξι χρόνια έρευνας και μελέτης, δεν είναι ούτε ολοκλήρωση, ούτε -προπαντός- τέρμα. Είναι απογραφή των καρπών της ως τώρα έρευνας και τακτοποίηση των πορισμάτων της μελέτης που θα στηρίξουν το ξεκίνημα για καινούργια εξόρμηση, έτσι ώστε η γνώση να προχωρήσει σε βάθος και να αναπτυχθεί σε πλάτος. Με τη σημερινή έκδοση δίνεται η ευκαιρία να επισημανθούν αδυναμίες, ελλείψεις και χάσματα, να προστεθούν παρατηρήσεις και πληροφορίες, έτσι που μια καινούργια προσπάθεια να επωφεληθεί από το δημόσιο διάλογο της κριτικής. Βέβαια, ο διάλογος αυτός δεν μπορεί να αντικαταστήσει τα οφέλη μιας ομαδικής εργασίας με μέσα πολύ περισσότερα από όσα μπορεί να διαθέσει η ιδιωτική πρωτοβουλία. Αφού, για την ώρα, οι ελληνικές συνθήκες πνευματικής εργασίας βασίζονται στην ιδιωτική προσπάθεια και ανάλωση, το μόνο που απομένει είναι να προκαλέσουμε μια δημόσια συζήτηση, με την ελπίδα πώς η διασταύρωση απόψεων και κρίσεων θα είναι ωφέλιμη.
Σύνολο 298 σελ., σκληρό εξώφυλλο (31x25 εκ.)