Ασημακοπούλου-Ατζακά, Ψηφιδωτά Δάπεδα (2003)
[Βιβλιογραφία]

«Στα έξι κείμενα που απαρτίζουν το βιβλίο δεν εξετάζονται τα έργα μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής ή μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου -παρόλο που στην όψιμη αρχαιότητα δίνεται μεγαλύτερη έμφαση. Αντίθετα, παρουσιάζονται με συνοπτικό και συνθετικό τρόπο γενικά ζητήματα που αφορούν στις στρώσεις των δαπέδων με ψηφιδωτό. Ειδικότερα, ορίζονται οι σταθμοί εξέλιξης του διακοσμητικού αυτού είδους σε όλη την ιστορική του διαδρομή· ανιχνεύονται τα ειδικά χαρακτηριστικά που αναπτύσσονται σε συγκεκριμένες περιοχές και χρονικές περιόδους· εξετάζονται οι σχέσεις του εικονιστικού και του γεωμετρικού θεματολογίου και ο ρόλος τους στη διαμόρφωση του καλλιτεχνικού ύφους της κάθε εποχής· επισημαίνονται τα στοιχεία που διαφοροποιούν τον ψηφιδωτό διάκοσμο σε εκκλησιαστικά και κοσμικά κτήρια· γίνεται, τέλος, προσπάθεια ερμηνείας διάφορων προβλημάτων που αφορούν σε θέματα εικονογραφίας, αισθητικής, εργαστηρίων, σχέσεων ψηφοθετών με τους πελάτες τους κ.ά. Τα κείμενα συνοδεύονται από πλούσια φωτογραφική τεκμηρίωση. Κύριο χαρακτηριστικό του βιβλίου είναι η διάρθρωσή του σε έξι ενότητες, που πραγματεύονται με αυτοτέλεια διαφορετικά θέματα και περιέχουν η καθεμιά τη δική της εικονογράφηση -είναι επομένως δυνατόν να διαβαστούν και ανεξάρτητα η μία από την άλλη. Συγχρόνως όμως υπάρχει εσωτερική σύνδεση των έξι κειμένων μεταξύ τους, αφού συχνά το περιεχόμενο του ενός προϋποθέτει τις παρατηρήσεις που γίνονται στα υπόλοιπα ή συμβάλλει στην καλύτερη κατανόησή τους.» Σύνολο σελ. 224 (28Χ21 εκ) 

Προσοχή: Το 2019, κυκλοφόρησε από τον ίδιο εκδοτικό οίκο η νέα έκδοση του βιβλίου της ομ. Καθηγήτριας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Α.Π.Θ. Από την παρουσίαση, αντιγράφουμε: «Η νέα έκδοση του βιβλίου, που απέχει αρκετά χρόνια από την αρχική τού 2003, περιλαμβάνει ευρήματα που έχουν έρθει στο φως στο διάστημα που μεσολάβησε, με τη συνακόλουθη νεότερη βιβλιογραφία. Προστέθηκε επίσης ένα έβδομο κείμενο, στο οποίο εξετάζονται η αρχαία ορολογία του ψηφιδωτού και η τεχνική του. Η δομή του βιβλίου παρέμεινε στη βασική γραμμή της πρώτης έκδοσης, αλλά τα κείμενα αναδιαρθρώθηκαν με πολλές προσθήκες, τόσο κειμενικές όσο και βιβλιογραφικές. Το φωτογραφικό υλικό εμπλουτίστηκε σημαντικά με πολλές νέες εικόνες, ενώ κάποιες από τις παλαιές αντικαταστάθηκαν από λήψεις υψηλότερης ανάλυσης. Οι τίτλοι των έξι κειμένων παρέμειναν αμετάβλητοι και παρουσιάζουν τα σημαντικότερα ζητήματα που αφορούν τις στρώσεις των δαπέδων με ψηφιδωτό: την καταγωγή και τους σταθμούς εξέλιξής τους στη μακρά ιστορική τους διαδρομή, τη σχέση της ψηφιδωτής διακόσμησης με την επιφάνεια του δαπέδου, το θεματολόγιο και τον ρόλο του στη διαμόρφωση του καλλιτεχνικού ύφους της κάθε εποχής, τους ψηφοθέτες και τα εργαστήριά τους, τα κέντρα παραγωγής ψηφιδωτών στην ύστερη αρχαιότητα και τις ψηφιδωτές επιγραφές. Με την προσθήκη του έβδομου κειμένου συμπληρώνεται μια συνοπτική σφαιρική εικόνα της τέχνης του αρχαίου ψηφιδωτού, μιας τέχνης που είχε αδιάλειπτη παρουσία για διάστημα μεγαλύτερο από χίλια χρόνια. Το βάρος της ανάγνωσης θα πρέπει να πέσει εξίσου τόσο στα ρέοντα κείμενα όσο και στις λεζάντες των φωτογραφιών, καθώς σε αυτές σχολιάζονται τα εικονιζόμενα ψηφιδωτά παρέχοντας κατά κανόνα πληροφορίες που δεν περιλαμβάνονται στα κείμενα. Στο κεφάλαιο ‘Προέλευση και βιβλιογραφική τεκμηρίωση των εικόνων’, δίνεται βιβλιογραφία για τα ψηφιδωτά που εικονίζονται, η οποία μπορεί να μην περιέχεται στις υποσημειώσεις των κειμένων.» Το ISBN της νέας έκδοσης (288 σελίδες) είναι 978-960-12-2456-5