Ευσέβιος Καισαρείας, Βίος Κωνσταντίνου
[Βιβλιογραφία]

Ο Ευσέβιος Καισαρείας (π. 260-339 ή 340), σύγχρονος του Διοκλητιανού και του Μεγάλου Κωνσταντίνου, ήταν μαθητής του Πάμφιλου, για αυτό καμιά φορά αναφέρεται και ως Ευσέβιος ο Παμφίλου, ενώ το προσωνύμιο «Καισαρείας» το οφείλει στο εκκλησιαστικό του αξίωμα: διατέλεσε Επίσκοπος Καισαρείας της Παλαιστίνης.

Η θεολογική και φιλοσοφική του μόρφωση, που επηρεάστηκε από τον μεγάλο Ωριγένη, του οποίου η βιβλιοθήκη φυλασσόταν στην παλαιστινιακή Καισάρεια, τον ανέδειξε στο υψηλότερο επίπεδο των πνευματικών προσωπικοτήτων του Χριστιανισμού. Υπήρξε σπουδαίος σχολιαστής κι ερμηνευτής βιβλικών κειμένων και ικανότατος συγγραφέας. Γράφοντας την Εκκλησιαστική Ιστορία του –μία εξιστόρηση της πορείας κι εξέλιξης του Χριστιανισμού από την Αποστολική εποχή έως την βασιλεία του Μεγάλου Κωνσταντίνου–, εισήγαγε αυτό το ιδιαίτερο είδος ιστοριογραφίας που εμφανίζεται στην πρώιμη βυζαντινή γραμματεία και ασχολείται με την εξέλιξη τόσο της χριστιανικής σκέψης όσο και της Εκκλησίας. Ενώ ο Βίος Κωνσταντίνου είναι ένα εγκώμιο, καμιά φορά κι εγκωμιαστικό παραλήρημα, το οποίο ανήκει στον γνωστό τύπο της εγκωμιαστικής βιογραφίας ηγεμόνων, με την διαφορά ότι εδώ προβάλλεται η χριστιανική πίστη κι έμπνευση του πρώτου Χριστιανού αυτοκράτορα. Το έργο, που μεταφράστηκε στα λατινικά ως Vita Constantini, θεωρείται «η πιο πλήρης και ενδιαφέρουσα πηγή της βασιλείας του Κωνσταντίνου».

Πρώτη έκδοση του πρωτότυπου κειμένου από τα διασωθέντα χειρόγραφα: Editio Princeps, H. Stephanus (εκδ.), Παρίσι 1544. Η πρώτη ανατύπωση της παρισινής έκδοσης με λατινική μετάφραση έγινε στη Γενεύη το 1612.

Η πιο πρόσφατη αγγλική έκδοση του έργου: Averil Cameron, Stuart G. Hall (επιστ. επιμ.), Eusebius, Life of Constantine (Οξφόρδη 1999).

Δες στο Συνοδευτικό Υλικό την πιο πρόσφατη από τις τρεις εκδόσεις (πρωτότυπο και μεταφορά στα νεοελληνικά) με αναλυτικά Σχόλια κι εξαντλητική Βιβλιογραφία, που παραθέτουμε με την Συντομογραφία: Ευσέβιος Καισαρείας, Βίος Μ. Κωνσταντίνου (2011).