Μπιρετζίκ

Μια μικρή κωμόπολη με μεγάλη ιστορία, λόγω της θέσης της πάνω στον Ευφράτη, δηλαδή στην είσοδο της Άνω / Βόρειας Μεσοποταμίας, καθώς από εδώ περνάει ο δρόμος που έρχεται από την Ανατολική Μεσόγειο και την ιστορική μεγαλούπολη Αντιόχεια / Αντάκια και, διασχίζοντας τον ποταμό, συνεχίζει προς την Ανατολή: την Έδεσσα / Ούρφα και το Ιράκ, ή το Ιράν, ή ακόμα προς τη βυζαντινή Άμιδα / Ντιγιάρμπακιρ και τον Καύκασο.

Μια οχυρωμένη ποταμόσκαλα στον χερσαίο άξονα Ανατολή – Δύση, αλλά και στον ευφράτειο άξονα που συνδέει όλο το εσωτερικό της Ανατολικής Τουρκίας με τη Συρία και την κυρίως Μεσοποταμία (Ιράκ). Οι Βυζαντινοί την ονόμασαν Πύλαι και οι Άραβες Μπίλε (Bile).

Όμως, ύστερα από χιλιάδες χρόνια, όταν δόθηκε το 1955 στην κυκλοφορία η γέφυρα των 700 μ, το Μπιρετζίκ έπαψε να λειτουργεί ως επικοινωνιακός κόμβος ζωτικής σημασίας κι έμεινε να μετράει τα φορτηγά κι όλα τα άλλα τροχοφόρα που περνούν και φεύγουν. Αν κάποιος οδηγός σταθεί, θα είναι για να αγοράσει τις πιο εύγεστες μελιτζάνες της Τουρκίας. Η κωμόπολη βρίσκεται στο εύφορο τόξο της Μέσης Ανατολής, τη λεγόμενη «Εύφορη Ημισέληνο». Εξάλλου, για αυτό χαράχτηκε στη διάρκεια της εποχής του Χαλκού αυτός ο δρόμος. Τα άλογα και τα άλλα υποζύγια, με εξαίρεση τις καμήλες, μόνο μέσα σε αυτή τη ζώνη μπορούν να κινηθούν και να βρουν νερό.

Σήμερα, ένα μεσαιωνικό κάστρο, που δεσπόζει σε έναν βράχο πάνω από την κωμόπολη, καθώς και μερικά ταλαιπωρημένα κτίσματα της Σελτζουκικής, Μαμελουκικής και Οθωμανικής εποχής, έχουν να αφηγηθούν κάτι από τα παλαιά. Ακόμα και τα διαβατάρικα πουλιά –μερικά από αυτά σπανιότατα, όπως η Ίβις η ερημίτης με το άπτερο (φαλακρό) κεφάλι– δεν έρχονται πια στο σκονισμένο και άθλια αναπτυσσόμενο Μπιρετζίκ. Οι αρμόδιοι φρόντισαν να φτιάξουν ένα καταφύγιο, ώστε να αποτρέψουν τη φυγή των τελευταίων αποδημητικών. Οι Σύριοι ορνιθολόγοι εντόπισαν μερικά από αυτά στην όαση της Παλμύρας. Πριν αρχίσει ο πόλεμος. Ποιος να ξέρει αν πρόλαβαν να επιστρέψουν στο οργανωμένο καταφύγιο του παρευφράτειου Μπιρετζίκ.