Περιήγηση στα βυζαντινά της Νάξου (μέρος Α΄): Κεντρική Νάξος
[Οπτικοακουστικό υλικό]

Δεκάδες είναι τα βυζαντινά μνημεία της μεγαλονήσου των Κυκλάδων (πάνω από 150) διάσπαρτα σε όλη τη Νάξο, κυρίως όμως στους εύφορους κάμπους, τους αιωνόβιους ελαιώνες και τους ευχαρείς οπωρώνες της κεντρικής ενδοχώρας (Τραγαία, Σαγκρί) και της δυτικής πλευράς που αντικρίζει την Πάρο. Η πυκνότητα είναι εντυπωσιακή, αλλά ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το εικονογραφικό πανόραμα που ξεδιπλώνεται στους τοίχους των ναών και ναΐσκων. Αγιογραφήσεις επί αγιογραφήσεων, το ένα ζωγραφικό στρώμα που κάλυψε το άλλο σε ναούς, καθολικά μικρών μοναστηριών, ξωκλήσια και ερημοκλήσια που χτίστηκαν τον 5ο, τον 7ο ή τον 9ο και 10ο αιώνα και λειτουργούν μέχρι σήμερα, αποκαλύπτοντας τους ιερούς δεσμούς της αγροτοποιμενικής κοινωνίας με το θείο.

---

Η Νάξος είναι ένα βυζαντινό θησαυροφυλάκιο. Αρκεί να έχεις κέφι για περπάτημα (και τύχη, για να βρεις ανοιχτά τα μνημεία, ή έστω κάποιον που να μπορεί να ανοίξει μια πόρτα).

---

>>>> Το video που φτιάξαμε με πολύ ενθουσιασμό και συγκίνηση, συγκεντρώνοντας υλικό από το Αρχείο μας, είναι μια πρώτη περιήγηση σε μερικά από τα πιο γνωστά ναξιώτικα βυζαντινά μνημεία (Δροσιανή, Πρωτόθρονη, Διασορίτης), αλλά και μερικά από τα πιο άγνωστα (Άγ. Ισίδωρος, Ειρηνάκι). Σας καλούμε, λοιπόν, να περπατήσετε μαζί μας στο νησί, από τις εξοχές της Χώρας μέχρι τις ερημιές της Απειράνθου, κυρίως όμως στον κάμπο της Τραγαίας γύρω από το Χαλκί, κι ετοιμάζουμε –τουλάχιστον– άλλη μία περιδιάβαση στα βυζαντινά.

Επιλογή υλικού-σχόλια-επιμέλεια σύνθεσης: Μαριάννα Κορομηλά

---

Επεξεργασία: Μαρίνα Κόκορη, Δημιουργικό Τμήμα του ΑΠΑΝ

Η μουσική που χρησιμοποιήσαμε: Γιάννης Μαρκόπουλος «Ποιος πληρώνει τον βαρκάρη;», Μάνος Χατζιδάκις «Όρνιθες», και «Καπετάν Μιχάλης», Ross Daly “Microkosmos”, Christodoulos Halaris “Byzantine Secular Classical Music”, George Gurdjieff και Vassilis Tsabropoulos “Chants, Hymns and Dances”

Οι φωτογραφίες από το Αρχείο του Πανοράματος (Ιούλιος 2016-2019) είναι των: Μαργαρίτας Γριτσοπούλου, Ευδοξίας Καρβούνη,

---

Μαριάννας Κορομηλά και Γιώργου Κωστόπουλου.

---

Τα περισσότερα σχέδια, κατόψεις κλπ (Άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος στ’ Αδησαρού, Άγιος Αρτέμιος, η κάτοψη της Αγίας Κυριακής Απειράνθου, το προοπτικό σχέδιο της Δροσιανής και της Πρωτόθρονης, η κάτοψη του Άγ. Ιωάννη στο Κεραμί, το προοπτικό σχέδιο και η κάτοψη του Διασορίτη), καθώς και οι εικόνες από την Παναγία στης Γιαλλούς είναι από την έκδοση της Μέλισσας: Μανόλης Χατζηδάκις (γεν. εποπτεία), «Βυζαντινή Τέχνη στην Ελλάδα, Νάξος» (1989)

---

Τα σχέδια της Αγίας Κυριακής Απειράνθου είναι από το Klimis Aslanidis, «Remarks on the Architecture of the Church of Hagia Kyriaki at Apeiranthos, Naxos» στο «L’aniconisme dans l’art religieux byzantin, Actes du colloque de Genève 1-3 octobre 2009» (La Pomme d’or, Geneva 2011) σσ. 223-229, εικόνες σσ. 337-349. Και ορισμένες φωτ από το ίδιο μνημείο είναι από τον Ιστότοπο της Association Hagia Kyriaki, Naxos (όπως αναφέρεται σε κάθε εικόνα).

---

Τα σχέδια των Αγίων Αποστόλων στο Μετόχι είναι από το: Klimis Aslanidis, “Constantinopolitan Features in the Middle Byzantine Architecture of Naxos” στο «Byzantine Architecture of Byzantium and Kievan Rus from the 9th to the 12th Centuries; Materials of the International Seminar November 17-21, 2009. Transactions of the State Hermitage Museum LIII» (The State Hermitage Publishers, St. Petersburg 2010) σσ. 21-34.