Ναυτικός χάρτης του Βρετανικού Ναυαρχείου «Από την Τήνο στην Ικαρία» 1835-1845 (1966)
[Χάρτες]
Τίτλος χάρτη
Ναυτικός χάρτης του Βρετανικού Ναυαρχείου «Από την Τήνο στην Ικαρία» 1835-1845 (1966)
Είδος
Είδος
Ναυτικός.
Περιγραφή
Στον χάρτη των κεντρικών Κυκλάδων υπάρχουν τα νησιά: Τήνος (το μεγαλύτερο μέρος του νησιού, λείπει ελάχιστο κομμάτι στα Β-ΒΔ), Σύρος (μικρό μέρος του Α-ΝΑ τμήματος του νησιού), Μύκονος, Δήλος και Ρήνεια, Πάρος (το βορειότερο μέρος του νησιού, όπου και το λιμάνι Νάουσα), Νάξος (το βόρειο τμήμα του νησιού), μικρό μέρος της Δονούσας, Ικαρία (μικρό μέρος του Β-ΒΔ τμήματος του νησιού). Και όπως σε όλους τους ναυτικούς χάρτες, έτσι και εδώ χαρτογραφούνται λεπτομερώς οι ακτές, ενώ οι νησιωτικές ενδοχώρες έχουν κυρίως το ανάγλυφο, με υψόμετρα σε πόδια, και ελάχιστες άλλες πληροφορίες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η εικόνα, δηλαδή η έκταση, των νησιωτικών οικισμών πριν από την πρώτη φάση της τουριστικής ανάπτυξης. Μισόν αιώνα μετά από την τελευταία διόρθωση του χάρτη, οποιαδήποτε σύγκριση είναι σχεδόν αδύνατη.
Αναλυτικότερα. Η ανεμοδαρμένη Τήνος (197 τετρ. χλμ), που ανήκει στο συγκρότημα των Βόρειων Κυκλάδων, είναι το τρίτο σε μέγεθος κυκλαδονήσι μετά τη Νάξο και την Άνδρο. Από ακτή σε ακτή, η Τήνος απέχει 5 ναυτικά μίλια από τη Μύκονο, ενώ από το λιμάνι της Τήνου (όπου και ο ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου) μέχρι το λιμάνι της Μυκόνου η απόσταση είναι 9 ν. μίλια. Να προσεχθεί στο αν. τμήμα του νησιού ο Τσικνιάς / ή Τσυκνιάς, το ψηλότερο βουνό της Τήνου (726 μέτρα υψ. η κορυφή). Στον χάρτη, όπου σημειώνονται τα υψόμετρα σε πόδια: “Korifi Tsiknias 2340”. Από απέναντι, οι Μυκονιάτες έβλεπαν τον Τσικνιά που τους προειδοποιούσε για τις επόμενες καιρικές συνθήκες. Πρώτη αναφορά σε αυτόν τον σταθερό «μετεωρολογικό σταθμό» κάνει ο καραβοτσακισμένος Παριανός ποιητής Αρχίλοχος τον 7ο π.Χ. αιώνα. Η απίστευτα ακριβής, ως προς τα γεωγραφικά, μυθολογία, λέει ότι εδώ έχουν ταφεί οι Βορεάδες, ο Ζήτης και ο Κάλαϊς, οι γιοί του Βορέα / Βορρά. Τα σχετικά συμβολίζουν τους δύο κυριότερους ανέμους, τον Βοριά και τον Νοτιά, που ταλαιπωρούν το νησί σχεδόν όλο τον χρόνο και ταράζουν το Στενό της Μυκόνου, μεταξύ Τήνου και Μυκόνου. Πανάρχαιες οι σχέσεις των δύο νησιών, πολλά τα κοινά ιστορικά γεγονότα και η εναλλαγή των ιστορικών εποχών, πολλές και οι κοινές διατροφικές συνήθειες, εντελώς διαφορετικοί όμως οι χαρακτήρες της κάθε νησιωτικής κοινωνίας, όπως και ο χαρακτήρας του κάθε φυσικού περιβάλλοντος και της επί μέρους μικρογεωγραφίας.
Από το λιμάνι της Τήνου έως την Ερμούπολη, το λιμάνι της Σύρου –όπου και η σύγχρονη έδρα των Κυκλάδων– η απόσταση είναι π. 12 ν. μίλια.
Κέντρο του χάρτη είναι η Μύκονος (106 τετρ. χλμ, με μήκος ακτών 89 χλμ) και το μικρό αρχιπέλαγος της Μυκόνου με τις Δήλες, δηλαδή τα νησάκια της Δήλου (όλο το νησί των 3,4 τετρ. χλμ είναι προστατευμένος αρχαιολογικός χώρος, όπου ζουν μερικοί αρχαιοφύλακες) και της ακατοίκητης, αλλά καλλιεργημένης, Ρήνειας (π. 14 τετρ. χλμ) στα ΝΔ και τις άλλες ακατοίκητες βραχονησίδες ένα γύρω. Ένα στενό, πλάτους μόλις 1 χλμ, χωρίζει τη Δήλο από τη Ρήνεια. Ανάμεσά τους υπάρχουν δύο μικρές βραχονησίδες: ο Μικρός Ρεματιάρης στα βόρεια και ο Μεγάλος Ρεματιάρης νοτιότερα, στον οποίο σώζονται λείψανα ενός ελληνιστικού ιερού και μιας τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Αξίζει να προσεχτεί το εντονότατο ανάγλυφο της ακτογραμμής των νησίδων αυτών του συγκροτήματος. Ο ψηλότερος λόφος της Δήλου ονομαζόταν Κύνθος (σήμερα Κάστρο) στα ΝΑ (ύψ. 112,6 μ). [Για την αρχαία Δήλο δες το πολύ κατατοπιστικό άρθρο: Χατζηδάκης Παναγιώτης, «Δήλος», 2005, Πολιτιστική Πύλη του Αρχιπελάγους του Αιγαίου URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=6850>//// Και για τη Ρήνεια στην αρχαιότητα δες: Συγγραφή : Χατζηδάκης Παναγιώτης (10/9/2005) «Ρήνεια», 2005, Πολιτιστική Πύλη του Αρχιπελάγους του Αιγαίου URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=6887>]
Οι υπόλοιπες νησίδες του αρχιπελάγους της Μυκόνου. Αρχίζοντας από τον όρμο της Μυκόνου, όπου και το λιμάνι της Χώρας: ο Κάβουρας ή Καβουρονήσι (“Kavouronisi” στον χάρτη του Ναυαρχείου) ή και Μέγα Καβουρονήσι (αν και λιλιπούτιο), το Μικρό Καβουρονήσι, ο Άγιος Γεώργιος ή Μπάο (είναι στην προέκταση του ομώνυμου ακρωτηρίου και σημειώνεται στον χάρτη με έναν Σταυρό, που συμβολίζει το εκκλησάκι της οικογένειας Μπάο). Νοτιότερα, μεταξύ Μυκόνου και Δήλου, υπάρχουν τα πετρώδη Πρασονήσια (“Nisidhes Prasonisia”). Στο σύμπλεγμα ανήκουν το Κρομμύδι, το Πράσο και το Σφοντήλι. Στα βόρεια: το Μαρμαρονήσι βρίσκεται στη δυτική πλευρά της εισόδου του όρμου Πάνορμος (σημειώνεται δίχως όνομα στον χάρτη). Γύρω οι βραχονησίδες Μόλες. Στα ανατολικά: το Τραγονήσι ή Δραγονήσι (“N. Dhragonisi” στον χάρτη) απέχει 3 ν. μ. από την ακτή. Τα παλαιά τα χρόνια, οι καλόγεροι της μυκονιάτικης Μονής της Τουρλιανής το χρησιμοποιούσαν για βοσκοτόπι, ενώ, ανατολικότερα, τα Κταπόδια ή Σταπόδια (“N. Khtapodhia”) είναι συστάδα τριών άνυδρων βραχονησίδων (που ταυτίζονται με τους αρχαίους Μελάντιους σκόπελους). Βρίσκονται στα ΝΑ της Μυκόνου κι απέχουν π. 5 ν. μίλια από τις μυκονιάτικες ακτές. Τραγονήσι και Κταπόδια ανήκουν διοικητικά στη Δημοτική Ενότητα Άνω Μεράς του Δήμου Μυκόνου. Η περιοχή έχει ενταχθεί στο περιβαλλοντικό δίκτυο NATURA 2000 επειδή στις θαλάσσιες σπηλιές φωλιάζει η μεσογειακή φώκια. Στη NATURA 2000 υπάγεται και η νησίδα Ρήνεια.
Στα νότια και νοτιοανατολικά του συγκροτήματος της Μυκόνου: το βορειότερο τμήμα της Πάρου (όπου και το λιμάνι της Νάουσας) και το βορειότερο και ορεινότατο άκρο της Νάξου (όπου στα ΒΑ σημειώνεται ο όρμος Απόλλων / Apollon, εκεί που βρίσκεται και ο υπερμεγέθης αρχαϊκός κούρος). Στο κοντινότερο σημείο της απόστασης ανάμεσα στα δυο νησιά σημειώνεται ο θαλάσσιος δίαυλος μεταξύ Πάρου και Νάξου –ακριβώς στο σημείο όπου χτίστηκε η πρωτεύουσα της Νάξου.
Στ’ ανατολικά της Νάξου. Η λοφώδης και πετρώδης Δονούσα (π. 14 τετρ. χλμ και μέγιστο υψόμετρο 385 μέτρα), γνωστή και ως Δενούσα [αλλά και Stenosa ή Spinosa των ξένων ναυτικών του ΙΘ΄ αι. (Luigi Lamberti: Portolano del Mare Mediterraneo, Livorno 1865 τ. ΙΙ σ. 286)] απέχει από τη Νάξο 8 ναυτικά μίλια. Μαζί με την Αμοργό (η οποία είναι εκτός χάρτη) αποτελούν τα ανατολικότερα νησιά των Κυκλάδων. Η Δονούσα απέχει 14 ν. μίλια από το λιμάνι της Αμοργού [και 4 ν.μ. ΒΑ από τις νησίδες Μάκαρες που βρίσκονται περίπου στα μέσα της απόστασης από την ανατολική πλευρά της Νάξου].
Τα έξι μικρά νησάκια μεταξύ Αμοργού και Νάξου, αποτελούν τις Μικρές Κυκλάδες. Αυτά είναι τα προαναφερόμενα: Κουφονήσια (το Άνω και Κάτω Κουφονήσι), η Ηρακλειά, η Σχοινούσα, η Δονούσα και η Κέρος (εκτός χάρτη).
>>>>>>>>>>>>>>>>>> Πατώντας πάνω στον χάρτη, θα μεγεθυνθεί ώστε να διαβάζεται και η παραμικρή λεπτομέρεια.
Αναλυτικότερα. Η ανεμοδαρμένη Τήνος (197 τετρ. χλμ), που ανήκει στο συγκρότημα των Βόρειων Κυκλάδων, είναι το τρίτο σε μέγεθος κυκλαδονήσι μετά τη Νάξο και την Άνδρο. Από ακτή σε ακτή, η Τήνος απέχει 5 ναυτικά μίλια από τη Μύκονο, ενώ από το λιμάνι της Τήνου (όπου και ο ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου) μέχρι το λιμάνι της Μυκόνου η απόσταση είναι 9 ν. μίλια. Να προσεχθεί στο αν. τμήμα του νησιού ο Τσικνιάς / ή Τσυκνιάς, το ψηλότερο βουνό της Τήνου (726 μέτρα υψ. η κορυφή). Στον χάρτη, όπου σημειώνονται τα υψόμετρα σε πόδια: “Korifi Tsiknias 2340”. Από απέναντι, οι Μυκονιάτες έβλεπαν τον Τσικνιά που τους προειδοποιούσε για τις επόμενες καιρικές συνθήκες. Πρώτη αναφορά σε αυτόν τον σταθερό «μετεωρολογικό σταθμό» κάνει ο καραβοτσακισμένος Παριανός ποιητής Αρχίλοχος τον 7ο π.Χ. αιώνα. Η απίστευτα ακριβής, ως προς τα γεωγραφικά, μυθολογία, λέει ότι εδώ έχουν ταφεί οι Βορεάδες, ο Ζήτης και ο Κάλαϊς, οι γιοί του Βορέα / Βορρά. Τα σχετικά συμβολίζουν τους δύο κυριότερους ανέμους, τον Βοριά και τον Νοτιά, που ταλαιπωρούν το νησί σχεδόν όλο τον χρόνο και ταράζουν το Στενό της Μυκόνου, μεταξύ Τήνου και Μυκόνου. Πανάρχαιες οι σχέσεις των δύο νησιών, πολλά τα κοινά ιστορικά γεγονότα και η εναλλαγή των ιστορικών εποχών, πολλές και οι κοινές διατροφικές συνήθειες, εντελώς διαφορετικοί όμως οι χαρακτήρες της κάθε νησιωτικής κοινωνίας, όπως και ο χαρακτήρας του κάθε φυσικού περιβάλλοντος και της επί μέρους μικρογεωγραφίας.
Από το λιμάνι της Τήνου έως την Ερμούπολη, το λιμάνι της Σύρου –όπου και η σύγχρονη έδρα των Κυκλάδων– η απόσταση είναι π. 12 ν. μίλια.
Κέντρο του χάρτη είναι η Μύκονος (106 τετρ. χλμ, με μήκος ακτών 89 χλμ) και το μικρό αρχιπέλαγος της Μυκόνου με τις Δήλες, δηλαδή τα νησάκια της Δήλου (όλο το νησί των 3,4 τετρ. χλμ είναι προστατευμένος αρχαιολογικός χώρος, όπου ζουν μερικοί αρχαιοφύλακες) και της ακατοίκητης, αλλά καλλιεργημένης, Ρήνειας (π. 14 τετρ. χλμ) στα ΝΔ και τις άλλες ακατοίκητες βραχονησίδες ένα γύρω. Ένα στενό, πλάτους μόλις 1 χλμ, χωρίζει τη Δήλο από τη Ρήνεια. Ανάμεσά τους υπάρχουν δύο μικρές βραχονησίδες: ο Μικρός Ρεματιάρης στα βόρεια και ο Μεγάλος Ρεματιάρης νοτιότερα, στον οποίο σώζονται λείψανα ενός ελληνιστικού ιερού και μιας τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής. Αξίζει να προσεχτεί το εντονότατο ανάγλυφο της ακτογραμμής των νησίδων αυτών του συγκροτήματος. Ο ψηλότερος λόφος της Δήλου ονομαζόταν Κύνθος (σήμερα Κάστρο) στα ΝΑ (ύψ. 112,6 μ). [Για την αρχαία Δήλο δες το πολύ κατατοπιστικό άρθρο: Χατζηδάκης Παναγιώτης, «Δήλος», 2005, Πολιτιστική Πύλη του Αρχιπελάγους του Αιγαίου URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=6850>//// Και για τη Ρήνεια στην αρχαιότητα δες: Συγγραφή : Χατζηδάκης Παναγιώτης (10/9/2005) «Ρήνεια», 2005, Πολιτιστική Πύλη του Αρχιπελάγους του Αιγαίου URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=6887>]
Οι υπόλοιπες νησίδες του αρχιπελάγους της Μυκόνου. Αρχίζοντας από τον όρμο της Μυκόνου, όπου και το λιμάνι της Χώρας: ο Κάβουρας ή Καβουρονήσι (“Kavouronisi” στον χάρτη του Ναυαρχείου) ή και Μέγα Καβουρονήσι (αν και λιλιπούτιο), το Μικρό Καβουρονήσι, ο Άγιος Γεώργιος ή Μπάο (είναι στην προέκταση του ομώνυμου ακρωτηρίου και σημειώνεται στον χάρτη με έναν Σταυρό, που συμβολίζει το εκκλησάκι της οικογένειας Μπάο). Νοτιότερα, μεταξύ Μυκόνου και Δήλου, υπάρχουν τα πετρώδη Πρασονήσια (“Nisidhes Prasonisia”). Στο σύμπλεγμα ανήκουν το Κρομμύδι, το Πράσο και το Σφοντήλι. Στα βόρεια: το Μαρμαρονήσι βρίσκεται στη δυτική πλευρά της εισόδου του όρμου Πάνορμος (σημειώνεται δίχως όνομα στον χάρτη). Γύρω οι βραχονησίδες Μόλες. Στα ανατολικά: το Τραγονήσι ή Δραγονήσι (“N. Dhragonisi” στον χάρτη) απέχει 3 ν. μ. από την ακτή. Τα παλαιά τα χρόνια, οι καλόγεροι της μυκονιάτικης Μονής της Τουρλιανής το χρησιμοποιούσαν για βοσκοτόπι, ενώ, ανατολικότερα, τα Κταπόδια ή Σταπόδια (“N. Khtapodhia”) είναι συστάδα τριών άνυδρων βραχονησίδων (που ταυτίζονται με τους αρχαίους Μελάντιους σκόπελους). Βρίσκονται στα ΝΑ της Μυκόνου κι απέχουν π. 5 ν. μίλια από τις μυκονιάτικες ακτές. Τραγονήσι και Κταπόδια ανήκουν διοικητικά στη Δημοτική Ενότητα Άνω Μεράς του Δήμου Μυκόνου. Η περιοχή έχει ενταχθεί στο περιβαλλοντικό δίκτυο NATURA 2000 επειδή στις θαλάσσιες σπηλιές φωλιάζει η μεσογειακή φώκια. Στη NATURA 2000 υπάγεται και η νησίδα Ρήνεια.
Στα νότια και νοτιοανατολικά του συγκροτήματος της Μυκόνου: το βορειότερο τμήμα της Πάρου (όπου και το λιμάνι της Νάουσας) και το βορειότερο και ορεινότατο άκρο της Νάξου (όπου στα ΒΑ σημειώνεται ο όρμος Απόλλων / Apollon, εκεί που βρίσκεται και ο υπερμεγέθης αρχαϊκός κούρος). Στο κοντινότερο σημείο της απόστασης ανάμεσα στα δυο νησιά σημειώνεται ο θαλάσσιος δίαυλος μεταξύ Πάρου και Νάξου –ακριβώς στο σημείο όπου χτίστηκε η πρωτεύουσα της Νάξου.
Στ’ ανατολικά της Νάξου. Η λοφώδης και πετρώδης Δονούσα (π. 14 τετρ. χλμ και μέγιστο υψόμετρο 385 μέτρα), γνωστή και ως Δενούσα [αλλά και Stenosa ή Spinosa των ξένων ναυτικών του ΙΘ΄ αι. (Luigi Lamberti: Portolano del Mare Mediterraneo, Livorno 1865 τ. ΙΙ σ. 286)] απέχει από τη Νάξο 8 ναυτικά μίλια. Μαζί με την Αμοργό (η οποία είναι εκτός χάρτη) αποτελούν τα ανατολικότερα νησιά των Κυκλάδων. Η Δονούσα απέχει 14 ν. μίλια από το λιμάνι της Αμοργού [και 4 ν.μ. ΒΑ από τις νησίδες Μάκαρες που βρίσκονται περίπου στα μέσα της απόστασης από την ανατολική πλευρά της Νάξου].
Τα έξι μικρά νησάκια μεταξύ Αμοργού και Νάξου, αποτελούν τις Μικρές Κυκλάδες. Αυτά είναι τα προαναφερόμενα: Κουφονήσια (το Άνω και Κάτω Κουφονήσι), η Ηρακλειά, η Σχοινούσα, η Δονούσα και η Κέρος (εκτός χάρτη).
>>>>>>>>>>>>>>>>>> Πατώντας πάνω στον χάρτη, θα μεγεθυνθεί ώστε να διαβάζεται και η παραμικρή λεπτομέρεια.
Σειρά χάρτη
Βρετανικό Ναυαρχείο / British Admiralty
Τόπος έκδοσης
Λονδίνο
Έτος έκδοσης
1845, διορθώσεις-προσθήκες: 1958 και 1965, 1966
Γλώσσες
Αγγλικά
Λέξεις - Κλειδιά
Αιγαίο.
Δήλος.
Ελλάδα.
Κυκλάδες.
Λιμάνι.
Μύκονος.
Νάξος.
Πάρος.
Σύγχρονη εποχή.
Σύρος νησί / Σύρα.
Τήνος.
Χάρτης.