Ευαγγελίστρια Κουρτουλούς (Ταταούλων), εκκλ. συγκρότημα
[Χριστιανορθόδοξο Μνημείο]

Το Ντολάπντερέ / Dolapdere είναι μία από τις πιο βρωμερές συνοικίες του κεντρικού Μπέιογλου, ελαφρώς παράμερη αλλά πάρα πολύ κεντρική. Τα παλαιά μεσοαστικά και μικροαστικά διώροφα, τριώροφα και τετραώροφα χρωματιστά σπίτια που αναπτύσσονται καθ’ ύψος στα σοκάκια έχουν εγκαταλειφθεί από τους ιδιοκτήτες τους στις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν έγινε η διάνοιξη του φαρδύτατου δρόμου Irmak Cadessi και συνέχεια Dolapdere Cadessi, που συνδέει τον Κεράτιο με το Ταξίμ – παρακάμπτοντας την οδό του Πέραν (Ιστικλάλ τσαντεσί / Istıklal Cadessi) η οποία ήταν αδιάβατη πλέον λόγω τεράστιας κίνησης. Ακόμα τότε, δηλαδή μέχρι το 1980-1985/6, ο κόσμος που ζούσε στην περιοχή ήταν εθνοτικά ανάμεικτος: αφενός εβραϊκές οικογένειες και μέλη των χριστιανικών μειονοτήτων (Ρωμιοί, Αρμένιοι και Σύριοι), πολλοί από αυτούς ηλικιωμένοι που δεν είχαν τη δυνατότητα ή τη διάθεση να μετακομίσουν, και αφετέρου «Ρομά» και πάρα πολλοί εσωτερικοί μετανάστες, κυρίως Κούρδοι, ερχόμενοι κατά κύματα από τα ασιατικά βάθη της Τουρκίας. Καθώς εγκαταλείπονταν πολλά σπίτια, γέμιζαν με παστωμένους μετανάστες ή μετατρέπονταν σε φτηνά εργαστήρια, μικρές βιοτεχνίες, οίκους ανοχής και κεντράκια διαφόρων εξυπηρετήσεων.

---

Αλλά η υποβάθμιση όλης της λεγόμενης «ευρωπαϊκής πλευράς» της Πόλης (Πέρα / Μπείογλου, Σισλί κ.ά.) είχε αρχίσει ήδη από το 1923, όταν ορίστηκε η Άγκυρα πρωτεύουσα της νεοσύστατης Τουρκίας. Η Πόλη έχασε μεγάλο μέρος της ζωτικότητας και της αρχοντιάς της.

---

Μεσολάβησαν πολλά μέχρι τη ριζική συγκοινωνιακή αναμόρφωση του Πέρα / Μπείογλου στα 1980, επί δημαρχίας Μπετρεντίν Νταλάν. Τότε κατεδαφίστηκαν γύρω στις 4.000 μονοκατοικίες και μπήκε στη μέση ο δρόμος με τις τέσσερις και τέσσερις λουρίδες που χώρισε οριστικά το Μπέιογλου, αφήνοντας το Ντολάπντερέ στο έλεος κυρίως ξένων μεταναστών, Αφρικανών και Ασιατών, παράνομων δραστηριοτήτων, περιθωριακών ομάδων και πολλών ξενοδοχείων 2ης κατηγορίας.

---

Η μεγαλοπρεπής «νεογοτθική» Ευαγγελίστρια, μία από τις τελευταίες ορθόδοξες εκκλησίες που χτίστηκαν στην οθωμανική πρωτεύουσα, εφόσον εγκαινιάστηκε το 1894 (δεκάξι χρόνια μετά τη θεμελίωσή της), καταλαμβάνει περίπου ένα τετράγωνο στα βόρεια της λεωφόρου Irmak Cadessi. Κατεβαίνοντας την Dolapdere Cadessi κι αφήνοντας πίσω μία μικρή πλατεία, αρχίζει η Irmak Cadessi που κατεβαίνει προς τον Κεράτιο. Στην αρχή της, στα δεξιά της φαρδιάς λεωφόρου, ανοίγεται το Hacı İlbey Sokak, ένα στενό δρομάκι με τα εμπορεύματα των πλανόδιων στα πεζοδρόμια (βλέπε και φωτ). Εδώ βρίσκεται η είσοδος του εκκλησιαστικού συγκροτήματος της Ευαγγελίστριας και εδώ καταλήγει το ύψωμα των Ταταούλων (σήμερα τα Ταταύλα, η θρυλική συνοικία των Ρωμιών, ονομάζονται Κουρτουλούς / Kurtuluş), για αυτό και το εκκλ. συγκρότημα ονομάζεται Ευαγγελίστρια Προπόδων Ταταούλων – ονομασία γνωστή πλέον μόνον στα εκκλησιαστικά κατάστιχα της πολίτικης Ρωμιοσύνης. Εξάλλου, οι Πρόποδες Ταταούλων ανήκουν διοικητικά στον Δήμο Μπείογλου ενώ τα Ταταύλα / Κουρτουλούς, το μεγαλύτερο μέρος της ιστορικής συνοικίας, αποτελεί τμήμα του Δήμου Σισλί / Şişli İlçesi. Για αυτό και η ρωμαίικη ονομασία του εκκλ. συγκροτήματος, με τον ναό και το παρεκκλήσι με το Αγίασμα, είναι πλέον μια κλειστή υπόθεση του παρελθόντος. Μόνο για τη Ρωμιοσύνη σημαίνει κάτι. Και η ίδια η Ευαγγελίστρια αποτελεί ένα ζωντανό μουσείο, λόγω των δεκάδων αφιερωμάτων που έκαναν εδώ πολλοί από τους φιλανθρωπικούς συλλόγους, ακόμα και ορισμένα επαγγελματικά σωματεία του 1900. [ΑΠΑΝ 2014]