Η Θρακική Χερσόνησος / Χερσόνησος της Καλλιπόλεως, ανασχεδιασμός από το βιβλίο του Σιταρά
[Χάρτες]
Είδος
Η μακρουλή Θρακική Χερσόνησος, γνωστότερη ως Χερσόνησος της Καλλιπόλεως / τ. Gelibolu Yarımadası, που διαμορφώνει τη βόρεια πλευρά του Στενού του Ελλήσποντου / Δαρδανέλλια, χωρίζει το Αιγαίο από την Προποντίδα / Θάλασσα του Μαρμαρά / τ. Marmara Denizi και είναι η νοτιοανατολικότερη απόληξη της ΝΑ Ευρώπης. Στον αυχένα της χερσονήσου υπήρχε το αρχαίο τείχος, που σύμφωνα με τον Ηρόδοτο έκτισε ο Μιλτιάδης ο Πρεσβύτερος τον 6ο π.Χ. αι., και χίλια χρόνια αργότερα το ανοικοδόμησε ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α΄, για να αποτρέψει την κάθοδο των Βαρβάρων προς τη Χερσόνησο κι από εκεί προς τη μικρασιατική πλευρά του Ελλήσποντου. Το ιουστινιάνειο τείχος, κατάλοιπα του οποίου σώζονταν μέχρι το 1913, ήταν γνωστό στους Έλληνες της Θράκης ως Εξαμίλι (σημειώνεται)· δίπλα υπήρχε το ομώνυμο χωριό. Οι Οθωμανοί Τούρκοι, που εγκαταστάθηκαν στη χερσόνησο το 1354, ονόμασαν το δικό τους χωριό στον αυχένα Μπουλαΐρ / Bolayır.
Στην Θρ. Χερσόνησο σημειώνονται οι θέσεις των αρχαίων πόλεων και πολισμάτων, πολλές από τις οποίες συνέχισαν να κατοικούνται στα βυζαντινά, τα οθωμανικά και τα σύγχρονα χρόνια (όπως η Μάδυτος / τ. Eceabat)κι άλλες εξαφανίστηκαν δίχως να αφήσουν ίχνη – κυρίως επειδή δεν έχουν γίνει ανασκαφές (όπως η ξακουστή Σηστός, κοντά στη Μάδυτο, στο στενότερο σημείο των Στενών κι απέναντι από την Άβυδο, και η Λυσιμάχεια, η πόλη που ίδρυσε ο Μακεδόνας βασιλιάς Λυσίμαχος κοντά στον αυχένα, η ακριβής θέση της οποίας έχει συζητηθεί πολύ). Τα γεωμορφολογικά της Θρ. Χερσονήσου, κυρίως οι χαμηλές λοφοσειρές, σημειώνονται συμβατικά μεν αλλά είναι τοποθετημένα με αρκετή ακρίβεια.
Στη μικρασιατική πλευρά των Στενών / τ. Çanakkale Boğazı σημειώνονται αρχαία πολίσματα και νεότερα χωριά στην ακτογραμμή της Τρωάδας.