Ντούρα Ευρωπός: Η πτερωτή Νίκη από το Παρθικό Λουτρό (2ος μ.Χ. αιώνας)
[Φωτογραφικό υλικό]
Τίτλος
Ντούρα Ευρωπός: Η πτερωτή Νίκη από το Παρθικό Λουτρό (2ος μ.Χ. αιώνας)
Περιγραφή
Ντούρα Ευρωπός φωτ 106. Η Νίκη με τα ωραία πρασινωπά φτερά της πατάει με το αριστερό της πόδι σε μία σφαίρα και μοιάζει σαν να κατέβηκε μόλις από τα ουράνια για να στεφανώσει κάποιον. Κρατά ένα κλαδί φοίνικα στο αριστερό χέρι και ένα στεφάνι από φύλλα με δυο μακριές κορδέλες στο δεξί. Το πρόσωπό της έχει λεπτά χαρακτηριστικά και τα μαύρα μαλλιά της είναι μαζεμένα σε κότσο. Φορά μακρύ ξεμανίκωτο χιτώνα που αφήνει να φανεί ολόκληρο το αριστερό της πόδι.
Η τοιχογραφία (ύψος 1,20 μ, πλάτος 0,85 εκ) διακοσμούσε έναν πεσσό σε μία μικρή λουτρική εγκατάσταση που οι αρχαιολόγοι ονόμασαν «Παρθικό Λουτρό» και χρονολογείται γύρω στα 170-190 μ.Χ. Είναι η εποχή κατά την οποία θριαμβεύει η ζωγραφική: οι πάντες, επηρεασμένοι από ελληνιστικά πρότυπα, καλύπτουν τους τοίχους των κτιρίων με ζωγραφιές μεγάλων διαστάσεων. Πολλά θέματα, όπως η Νίκη, είναι εμπνευσμένα από την ελληνική μυθολογία. Αλλά η απόδοση είναι σαφώς επαρχιώτικη. Η τέχνη είναι λαϊκή. Οι καλλιτέχνες δεν έχουν μαθητεύσει στα μεγάλα ελληνιστικά εργαστήρια.
Εδώ, ενώ το θέμα ανήκει στην κλασική παράδοση, είναι φανερό ότι ο ζωγράφος δεν έχει καταλάβει ότι ο χιτώνας είναι ένα ενιαίο ρούχο. Το αποδίδει με δύο χρώματα σαν να αποτελείται από δύο κομμάτια. Μα και το γυμνό γυναικείο πόδι είναι μάλλον άτεχνο, άγαρμπο.
Αν, πράγματι, το λουτρό ανήκε στην παρθική κοινότητα της μακρινής ποταμόσκαλας του Ευφράτη, αυτή η μεγάλη τοιχογραφία είναι εκπληκτικό δείγμα της ελληνιστικής επιρροής σε έναν ξένο κόσμο. Κι είναι ζωηρόχρωμη, ζωντανή και πολύ τολμηρή. Πρέπει να τη δει κανείς στον συγκεκριμένο χώρο: η Ντούρα Ευρωπός, που είχε μόλις κατακτηθεί από τους Ρωμαίους, ήταν ένα κοσμοπολίτικο κέντρο μεταφόρτωσης προϊόντων στο ανατολικότερο άκρο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της συριακής ερήμου. Στην απέναντι όχθη του Μέσου Ευφράτη βρίσκονταν οι Πάρθοι. Επιπλέον, ανήκε στη διακόσμηση ενός μικρού λουτρού μιας εμπορευματικής κοινωνίας. Δεν διακοσμούσε, δηλαδή, κανένα λαμπρό μνημείο.
Το έργο έχει μεταφερθεί στη Δαμασκό και εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο
Η τοιχογραφία (ύψος 1,20 μ, πλάτος 0,85 εκ) διακοσμούσε έναν πεσσό σε μία μικρή λουτρική εγκατάσταση που οι αρχαιολόγοι ονόμασαν «Παρθικό Λουτρό» και χρονολογείται γύρω στα 170-190 μ.Χ. Είναι η εποχή κατά την οποία θριαμβεύει η ζωγραφική: οι πάντες, επηρεασμένοι από ελληνιστικά πρότυπα, καλύπτουν τους τοίχους των κτιρίων με ζωγραφιές μεγάλων διαστάσεων. Πολλά θέματα, όπως η Νίκη, είναι εμπνευσμένα από την ελληνική μυθολογία. Αλλά η απόδοση είναι σαφώς επαρχιώτικη. Η τέχνη είναι λαϊκή. Οι καλλιτέχνες δεν έχουν μαθητεύσει στα μεγάλα ελληνιστικά εργαστήρια.
Εδώ, ενώ το θέμα ανήκει στην κλασική παράδοση, είναι φανερό ότι ο ζωγράφος δεν έχει καταλάβει ότι ο χιτώνας είναι ένα ενιαίο ρούχο. Το αποδίδει με δύο χρώματα σαν να αποτελείται από δύο κομμάτια. Μα και το γυμνό γυναικείο πόδι είναι μάλλον άτεχνο, άγαρμπο.
Αν, πράγματι, το λουτρό ανήκε στην παρθική κοινότητα της μακρινής ποταμόσκαλας του Ευφράτη, αυτή η μεγάλη τοιχογραφία είναι εκπληκτικό δείγμα της ελληνιστικής επιρροής σε έναν ξένο κόσμο. Κι είναι ζωηρόχρωμη, ζωντανή και πολύ τολμηρή. Πρέπει να τη δει κανείς στον συγκεκριμένο χώρο: η Ντούρα Ευρωπός, που είχε μόλις κατακτηθεί από τους Ρωμαίους, ήταν ένα κοσμοπολίτικο κέντρο μεταφόρτωσης προϊόντων στο ανατολικότερο άκρο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και της συριακής ερήμου. Στην απέναντι όχθη του Μέσου Ευφράτη βρίσκονταν οι Πάρθοι. Επιπλέον, ανήκε στη διακόσμηση ενός μικρού λουτρού μιας εμπορευματικής κοινωνίας. Δεν διακοσμούσε, δηλαδή, κανένα λαμπρό μνημείο.
Το έργο έχει μεταφερθεί στη Δαμασκό και εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο
Χρόνος λήψης
4/1999
Πρωτότυπο
Ναι
Πηγή
Αρχείο ΑΠΑΝ
©:
ΘΠ / ThP
Έγχρωμη
Ναι
Λέξεις - Κλειδιά
Ένδυμα, ενδύματα.
Ευφράτης ποταμός.
Ζωγραφική.
Λουτρά / Θέρμες.
Μουσείο.
Ντούρα Ευρωπός.
Πάρθοι.
Ρωμαϊκή, Αυτοκρατορική περίοδος.
Συρία.
Τοιχογραφία.