Ζευγάρι ασημένια εξαπτέρυγα με επιχρυσώσεις (Αργυρούπολη-Gümüşhane, 1745)
[Φωτογραφικό υλικό]

Ζευγάρι ασημένια εξαπτέρυγα με επιχρυσώσεις. Ύψος 50 εκ. Διάμετρος 32,5 εκ. Ο διάτρητος δίσκος των εξαπτέρυγων έχει προσηλωμένο στο κέντρο μεγάλο ομφαλό με εμπίεστες θρησκευτικές σκηνές στην κάθε όψη. Στο ένα εξαπτέρυγο απεικονίζονται η Σταύρωση και η Ανάσταση, στο άλλο η Κοίμηση της Θεοτόκου και η Ζωοδόχος Πηγή.

---

Η λατρεία της Ζωοδόχου Πηγής έχει κωνσταντινουπολίτικη προέλευση και η ιδιαίτερη ακτινοβολία της μετά το 1727 οφείλεται στην επισκευή του παλαιού βυζαντινού Αγιάσματος έξω από την πύλη της Σηλυμβρίας στο Μπαλουκλί, με φυσικό επακόλουθο και την ευρύτερη διάδοση του εικονογραφικού τύπου. Εδώ παριστάνεται στη λιτή μορφή που συναντάμε σε εικόνες του 17ου αιώνα, με την Παναγία στηθαία να αναδύεται μέσα από τη φιάλη και γύρω της τους θεραπευμένους προσκυνητές. Κυριαρχεί το επεισόδιο του δαιμονιζομένου, τη στιγμή που ο δαίμονας βγαίνει μέσα από το στόμα του. Από πρότυπα της πρωτεύουσας εξαρτώνται και τα διάτρητα φυτικά σχέδια, που ουσιαστικά κατάγονται από ευρωπαϊκά έργα αργυροχοΐας και ιδιαίτερα από τη διακόσμηση των πολύτιμων ρολογιών, που είχαν μεγάλη διάδοση στην Κωνσταντινούπολη τον 17ο αιώνα. Η τεχνοτροπία είναι κοινή σε έργα μουσουλμάνων και χριστιανών τεχνιτών, με ιδιαίτερη όμως εφαρμογή στα εξαπτέρυγα, που κατά παράδοση είχαν διάτρητους δίσκους με φυτικό πλέγμα.

---

Στις λαβές υπάρχει αφιερωτική επιγραφή από σαβάτι.

---

Προσφυγικό κειμήλιο της Συλλογής Ανταλλαξίμων του Μουσείου Μπενάκη (Μουσείο Μπενάκη, αρ. ευρ. ΤΑ 231) [Άννα Μπαλλιάν, 1990]

---

>>>>>>>>>>>>>>> Κοντινά και λεπτομ. στο Συνοδευτικό Υλικό