Ευγενίδου, Κάστρα Μακεδονίας και Θράκης (1997)
[Βιβλιογραφία]

Το βιβλίο της βυζαντινολόγου Δέσποινας Ευγενίδου περιηγείται στα κάστρα που βρίσκονται αποκλειστικά στην ελληνική επικράτεια, από τον Έβρο μέχρι και τον Πλαταμώνα. Οι φωτογραφίες των κάστρων είναι του Βελισσάριου Βουτσά. Το τελευταίο κεφάλαιο, «Βυζαντινή οχυρωματική», εξετάζει την οχυρωματική τέχνη των Βυζαντινών, αρχίζοντας βεβαίως από τα Διπλά Χερσαία Τείχη που έκτισε ο Θεοδόσιος Β΄ στην Κωνσταντινούπολη, «τα οποία ολοκλήρωσαν ένα πρωτοφανές για την εποχή αμυντικό έργο».

«… Η κρίση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και, κατ’ επέκταση, των πόλεων του 7ου και 8ου αιώνα θα οδηγήσει τον 9ο αιώνα στη συρρίκνωση και τη μετονομασία τους. Τον 10ο αιώνα, οι Βυζαντινοί με τη λέξη ‘κάστρο’ εννοούν τειχισμένους οικισμούς, δηλαδή πόλεις [καστροπόλεις]. Αυτά τα κάστρα βρίσκονται είτε στον άξονα της Εγνατίας οδού ή στην ενδοχώρα. Ενδοχώρα της πρωτεύουσας, η [ιστορική] Θράκη οριοθετείται από τη χερσόνησο της Κωνσταντινούπολης, την οροσειρά του Αίμου και τον ποταμό Νέστο που τη διαχωρίζει από τη Μακεδονία. Η Αναστασιούπολη και η Μαξιμιανούπολη μετονομάστηκαν σε Περιθεώριο και Μοσυνόπολη αντίστοιχα. Η Μαρώνεια κράτησε το όνομά της, αλλά τα Άβδηρα μετονομάστηκαν σε Πολύστυλο. Το παρεβρίτικο Πύθιο, που φέρει την επίδραση της δυτικής οχυρωματικής αρχιτεκτονικής, και το Διδυμότειχο διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στα τελευταία χρόνια του Βυζαντίου. Οχυρωμένο ήταν και το μοναστήρι των Φερρών [στον Έβρο], ενώ η Ξάνθη και η Κομοτηνή αναπτύχθηκαν μετά την οθωμανική κατάκτηση. Το τείχος της Θεσσαλονίκης, που χτίστηκε βιαστικά στα μέσα του 3ου αιώνα λόγω των γοτθικών επιδρομών, ολοκληρώθηκε τον 4ο αιώνα. Το μόνο κτίσμα που προστέθηκε εξ ολοκλήρου είναι η ακρόπολη. Η Βέροια έζησε έως τον 20ό αιώνα ενώ οι συνομήλικοί της Φίλιπποι τη Βυζαντινή περίοδο βρίσκονται ήδη σε μαρασμό. Η Καστοριά διατηρεί τείχη από την εποχή του Ιουστινιανού. Η Ρεντίνα έχει ιουστινιάνεια οχύρωση και βυζαντινό κάστρο. Το Γυναικόκαστρο, κτίσμα του Ανδρόνικου Γ΄ του Παλαιολόγου, αποτελεί έργο νέας τεχνικής. Τα Μογλενά και τα Σέρβια άκμασαν ανάμεσα στο 10ο και 13ο αιώνα και χρησίμευσαν στην προστασία του αγροτικού πληθυσμού».

Περιεχόμενα: Χάρτης γεωφυσικός σσ. 8-9. Τα οχυρά του χρόνου σσ. 14-15. ΘΡΑΚΗ σσ. 18-61 (Χρονολόγιο, Πύθιο, Διδυμότειχο, Φέρρες, Τραϊανούπολις, Μάκρη, Μαρώνεια, Κομοτηνή, Γρατινή, Μαξιμιανούπολη- Μοσυνόπολη Αναστασιούπολη- Περιθεώριον, Άβδηρα-Πολύστυλο, Ξάνθεια, Τόπειρος). ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ σσ. 62-157 (Χρονολόγιο, Καβάλα-Χριστούπολις, Φίλιπποι, Δράμα, Ανακτορούπολις, Πύργος Απολλωνίας, Χρυσούπολις στον Στρυμόνα, Αμφίπολις-Μαρμάριον, Πύργος στη Δάφνη-Εζεβαί, Σέρρες, Σιδηρόκαστρο, Ρεντίνα, Μοναστηριακά συγκροτήματα και Πύργοι, Στάγειρα, Γυναικόκαστρο, Θεσσαλονίκη σσ. 116-129, Βέροια, Κάστρο Μογλενών, Καστοριά, Κάστρο Σερβίων, Πύδνα-Κίτρος, Πλαταμώνας, Τέμπη). Βυζαντινή οχυρωματική σσ. 158-181 (Κ/Πολη, ο Ιουστινιανός, Αντιόχεια, 7ος-9ος αιώνας, 9ος-11ος αιώνας, οι Κομνηνοί, οι Φράγκοι, οι Παλαιολόγοι). Βιβλιογραφία σσ. 182-185. Ευρετήριο σσ. 186-193. Εκτός από το πρωτότυπο φωτ υλικό, το κάθε θέμα συνοδεύεται και από σχέδια, κατόψεις κι άλλο εικονογραφικό υλικό. Σύνολο σελ 196 (30x25 εκ) σκληρό εξώφυλλο με κουβερτούρα.

>>>>>>>>>>> Δείτε Συνοδευτικό Υλικό <<<<<<<<<<