Ομπολένσκι, Βυζαντινή Κοινοπολιτεία (2022)
[Βιβλιογραφία]

Ομπολένσκι, Βυζαντινή Κοινοπολιτεία (2022)

Πενήντα χρόνια μετά την πρώτη αγγλική έκδοση (το 1971) το έργο του αείμνηστου Ομπολένσκι εξακολουθεί να είναι το βασικότερο βοήθημα για την κατανόηση του γεωγραφικού χώρου και της ιστορίας της Κεντροανατολικής Ευρώπης και της Μαύρης Θάλασσας (κυρίως της δυτικής, της βόρειας και βορειανατολικής, δηλαδή από τον Βόσπορο μέχρι τον Καύκασο) από τον καιρό των βαρβαρικών επιδρομών ως την Άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, καθώς και για τον πολυσήμαντο ρόλο του Βυζαντίου, της βυζαντινής Ορθοδοξίας, της αυτοκρατορικής πρωτεύουσας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Με αυτά τα λόγια αρχίζει ο διαπρεπής σλαβολόγος και βυζαντινολόγος την Εισαγωγή του (σ. 23): Δύο είναι τα θέματα με τα οποία ασχολείται το βιβλίο αυτό. Το πρώτο, πολύπλευρο και κατά μέγα μέρος αφηγηματικό, είναι η ιστορία των σχέσεων του Βυζαντίου με τους λαούς της Ανατολικής Ευρώπης. Οι σχέσεις αυτές —πολιτικές, διπλωματικές, οικονομικές, εκκλησιαστικές και πολιτισμικές— θα εξεταστούν υπό το πρίσμα της εξωτερικής πολιτικής της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας αλλά και από την οπτική των λαών της Ανατολικής Ευρώπης, οι οποίοι, είτε με δική τους πρωτοβουλία είτε αντιδρώντας σε κίνητρα δοσμένα από το Βυζάντιο, βρέθηκαν στην τροχιά του. Το δεύτερο θέμα είναι πιο ενιαίο και περιεκτικό. Μέσα από τις σχέσεις που εδραίωσαν οι λαοί αυτοί με την αυτοκρατορία κατά τον Μεσαίωνα, οι ηγετικές και μορφωμένες τάξεις τους κατέληξαν να υιοθετήσουν πολλά χαρακτηριστικά του βυζαντινού πολιτισμού, με αποτέλεσμα να είναι σε θέση να συμμετέχουν και εντέλει να συμβάλλουν σε μια κοινή πολιτισμική παράδοση. Η παράδοση αυτή απαρτιζόταν από ποικίλα στοιχεία. Ανάμεσά τους ήταν η κοινή ομολογία πίστεως στον ανατολικό χριστιανισμό· η αναγνώριση της πρωτοκαθεδρίας της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης· η —σιωπηρή τουλάχιστον— αποδοχή ότι ο Βυζαντινός αυτοκράτορας είχε κάποιο βαθμό εξουσίας σε ολόκληρη την ορθόδοξη χριστιανοσύνη· η αποδοχή των κανόνων του βυζαντινορωμαϊκού δικαίου· και η πεποίθηση ότι τα λογοτεχνικά πρότυπα και οι καλλιτεχνικές μέθοδοι που καλλιεργούνταν στις σχολές, τις μονές και τα εργαστήρια της αυτοκρατορίας είχαν καθολικό κύρος και ήταν αξιομίμητα. Η βυζαντινή κληρονομιά αυτών των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης ήταν, πιστεύω, αρκετά σημαντικό στοιχείο της μεσαιωνικής παράδοσής τους ώστε να δικαιολογεί τον ισχυρισμό ότι, από ορισμένες απόψεις, σχημάτιζαν μια ενιαία διεθνή κοινότητα.

«Στην ελληνική μετάφραση του έργου έχουν ενσωματωθεί διορθώσεις του συγγραφέα σημειωμένες πάνω στο προσωπικό του αντίτυπ της αγγλικής έκδοσης, το οποίο είχε την καλοσύνη να δανείσει στο ΜΙΕΤ η Χλόη Γεωργάκη Ομπολένσκι.»

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Ευάγγελος Χρυσός, Εισαγωγή στη Βυζαντινή Κοινοπολιτεία του Ντιμίτρι Ομπολένσκι (σ. 7-14). Κατάλογος εικόνων. ΠΡΟΛΟΓΟΣ (σ. 21-22) «Ντ. Ο. Οξφόρδη, 21 Μαρτίου 1971». ΕΙΣΑΓΩΓΗ (σ. 23-26). ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. Ο γεωγραφικός περίγυρος. Τα Βαλκάνια. Η περιοχή βορείως του Ευξείνου Πόντου. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. Οι βάρβαροι στα Βαλκάνια. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Τα Βαλκάνια τον 9ο αιώνα: η ανάκαμψη του Βυζαντίου. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Τα Βαλκάνια τον 10ο αιώνα: ο ιμπεριαλισμός σε κρίση. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5. Το Βυζάντιο και η Κεντροανατολική Ευρώπη. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. Τα παράλια του Εύξεινου Πόντου, η ευρασιατική στέπα και η Ρωσία. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. Οι δεσμοί της κοινοπολιτείας: Οι Σλάβοι στην Ελλάδα. Η βυζαντινή κυριαρχία στη Βουλγαρία. Η βυζαντινή επικυριαρχία και οι Σέρβοι. Η Ρωσία και η αυτοκρατορία τον 11ο και τον 12ο αιώνα. Το Βυζάντιο και οι Βάραγγοι. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8. Το Βυζάντιο και η Ανατολική Ευρώπη τον ύστερο Μεσαίωνα: Βυζάντιο και Βουλγαρία. Βυζάντιο και Σερβία. Βυζάντιο και ρουμανικές χώρες. Βυζάντιο και Ρωσία. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9. Παράγοντες για τη διάδοση του πολιτισμού. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10. Θρησκεία και δίκαιο: Θρησκεία Δίκαιο. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙΙ. Γράμματα και τέχνες: Τα γράμματα. Οι τέχνες. Βαλκάνια – Ρουμανία – Ρωσία. ΕΠΙΛΟΓΟΣ (σ. 485-495).

Βραχυγραφίες, Σημειώσεις, Βιβλιογραφία (σ. 496-550). Εικόνες 2 μα και 20 έγχρωμες. Ευρετήριο (σ. 575-613). Χάρτες μέσα στο κείμενο: 1. Τα Βαλκάνια 2. Κωνσταντινούπολη 3. Ρωσία και Βόρειος Πόντος 4. Τα Βαλκάνια περί το 900 5. Η Κεντροανατολική Ευρώπη κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα 6. Ο Βόρειος Πόντος κατά τον 9ο και τον 10ο αιώνα 7. Η Βυζαντινή Κοινοπολιτεία κατά τον 11ο αιώνα 8. Η Ανατολική Ευρώπη περί το 1350 9. Πολιτιστικά κέντρα της Κοινοπολιτείας (Α) 10. Πολιτιστικά κέντρα της Κοινοπολιτείας (Β). Σύνολο σελ. 616 (διαστάσεις 24 Χ 17 εκ) χαρτόδετο.

>>>>>>>> Βλέπε χάρτες των περιοχών που εξετάζονται στο βιβλίο στο Συνοδευτικό υλικό