Νυσταζοπούλου, Σουγδαία (1965)
[Βιβλιογραφία]
Μαρία Γ. Νυσταζοπούλου, Η εν τη Ταυρική Χερσονήσω πόλις Σουγδαία, από του ΙΓ´ μέχρι του ΙΕ´ αιώνος. Συμβολή εις την Ιστορίαν του Μεσαιωνικού Ελληνισμού της Νοτίου Ρωσίας Σειρά Δημοσιεύματα Αρχαιολογικού Δελτίου 7 (Υπηρεσία Αρχαιοτήτων και Αναστηλώσεως, Αθήνα 1965)
Ιστορική μονογραφία με θέμα τη λιμανούπολη Σουγδαία στη διάρκεια της «Μεταβυζαντινής» περιόδου, δηλαδή από τον 13ο αιώνα, όταν οι Μογγόλοι κατακτούν την Χερσόνησο της Κριμαίας κι ακολουθούν οι Ιταλοί (Βενετοί και Γενοβέζοι) που ιδρύουν εμπορικές αποικίες στην Κριμαία, την Αζοφική κι άλλα μέρη της Μαύρης Θάλασσας, έως το 1475, όταν οι Οθωμανοί Τούρκοι καταλαμβάνουν τα σημαντικότερα μαυροθαλασσίτικα λιμάνια.
Η Σουγδαία των Ελλήνων, Σολδαία των Γενοβέζων, είναι η σημερινή Σουντάκ (Sudak), κωμόπολη στην ανατολική πλευρά της νότιας κριμαϊκής ακτής.
Η βασικότερη πηγή για αυτή τη μελέτη είναι οι 204 Σημειώσεις ιστορικού περιεχομένου που γράφηκαν στο περιθώριο ενός χειρογράφου μεταξύ 1186 και 1418. Το πολύτιμο χειρόγραφο, που περιέχει Βίους αγίων, Ακολουθίες και θρησκευτικού περιεχομένου παρασελίδιες Σημειώσεις, βρέθηκε ύστερα από πολλές περιπέτειες στη Βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής της Αγίας Τριάδος της Χάλκης και είναι γνωστό ως Κώδικας 75. Η Μ. Ν. δημοσιεύει σχολιασμένες τις 204 Σημειώσεις, «Ενθυμήσεις» στο Παράρτημα σσ. 109-160.
Περιεχόμενα:
Πρόλογος σσ. θ΄. Βραχυγραφίαι σσ. ια΄-ιβ΄. Εισαγωγή σσ. 1-7. Μέρος Πρώτον: Πολιτική Ιστορία 1. Η Σουγδαία από της ιδρύσεως αυτής μέχρι της εμφανίσεως των Τατάρων σσ. 11-22. 2. Επιδρομαί και εγκατάστασις των Τατάρων εις Νότιον Ρωσίαν και Ταυρικήν (1223-1253) σσ. 23-28.3. Η ίδρυσις των εν τη ταυρική εμπορικών αποικιών. Η Σουγδαία κύριος σταθμός του μεταξύ Ανατολής και Δύσεως εμπορίου (β΄ ήμισυ ΙΓ΄ αι. – αρχάς ΙΔ΄ αι.) σσ. 29-40. 4. Η επιδρομή του Nogai και αι επιθέσεις των Τατάρων κατά των Δυτικών εμπόρων και κατά των Χριστιανών της Σουγδαίας (1299-1365) σσ. 41-52. 5. Η Σουγδαία υπό τους Γενουάτας μέχρι της τουρκικής κατακτήσεως (1365-1475) σσ. 53-59. Μέρος Δεύτερον: Εσωτερική Ιστορία 1. Δημογραφική και εθνολογική κατάστασις σσ. 63-74. 2. Τοπική διοίκησις: αυτοδιοίκησις, σεβαστοί σσ. 75-81. Εκκλησία και εκκλησιαστική οργάνωσις σσ. 82-106. Επίλογος σσ. 107-108. Παράρτημα: Αι ιστορικαί ενθυμήσεις του Κώδικος 75 Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος Χάλκης. Εισαγωγή σσ. 111-118. Το κείμενο των ενθυμήσεων σσ. 119-137. Σχόλια σσ. 138-160. Βιβλιογραφία σσ. 161-172. Γαλλική περίληψις σσ. 173-178. Ευρετήριον σσ. 179-188. Χάρτης της Κριμαίας και μερικές εικόνες (BW) χωρίς σελιδαρίθμηση. Σύνολο σελ. 212 (μαλακό εξώφυλλο).