Βρυώνης, Μηχανισμός καταστροφής (2007)
[Βιβλιογραφία]

Ο κορυφαίος Ελληνοαμερικανός βυζαντινολόγος Σπύρος Βρυώνης συγκέντρωσε σε έναν τόμο όλα τα στοιχεία που βρίσκονται σε αρχεία διαφόρων κρατών, όλες τις γραπτές και προφορικές μαρτυρίες, τα άρθρα, τις διπλωματικές εκθέσεις, τις τουρκικές καταγραφές για τα γεγονότα, τις ζημιές, τις αποζημιώσεις, καθώς και τις τουρκικές δικογραφίες, για να συνθέσει μία βαρυσήμαντη ιστορική μελέτη με θέμα το Πογκρόμ εναντίον της κωνσταντινουπολίτικης Ρωμιοσύνης (6-7 Σεπτ. 1955) που έμεινε γνωστό ως «τα Σεπτεμβριανά».

Από την λεπτομερή μελέτη του Βρυώνη προέκυψε κι ο τίτλος του βιβλίου: Ο μηχανισμός της καταστροφής. Με τέσσερεις λέξεις δίνεται η ουσία των γεγονότων, τα οποία δεν ήταν ούτε ένα λαϊκό ξέσπασμα εναντίον των Ρωμιών ούτε μία βιαστικά οργανωμένη κρατική επιχείρηση με μόνη αφορμή την έναρξη της κυπριακής περιπέτειας, αλλά ένας άψογα οργανωμένος μηχανισμός που αποσκοπούσε στην εξολόθρευση του ρωμαίικου στοιχείου στην Πόλη, 32 χρόνια μετά την σύσταση της εθνοκεντρικής Τουρκικής Δημοκρατίας – στο πλαίσιο, βέβαια, των διεθνών και περιφερειακών πολιτικών συγκυριών.

Η μελέτη συνοδεύεται από ένα ένθετο 48 σελ (εκτός σελιδαρίθμησης) με 90 BW φωτ. Δημοσιεύεται μία επιλογή από τις μοναδικές φωτογραφίες-ντοκουμέντα του Πολίτη φωτογράφου Δημητρίου Καλουμένου (στου οποίου την μνήμη είναι αφιερωμένο το βιβλίο) και μερικές φωτ από τουρκικά αρχεία.

Κατάλογος Φωτογραφιών σσ. 11-15. Προεισαγωγική αφιέρωση σσ. 17-20. Ευχαριστίες σσ. 21-32. Πρόλογος: Χρονικό ενός προσωπικού ενδιαφέροντος σσ. 33-38. Εισαγωγή: Οι Έλληνες της Κ/πολης πριν την 6η Σεπτ. 1955 σσ. 39-65. Χάρτης σ. 66. Κεφάλαιο Πρώτο: «Υπόβαθρο και θεσμοί του Πογκρόμ» σσ. 67-150. Κεφάλαιο Δεύτερο: «Το Πογκρόμ» σσ. 151-246. Κεφάλαιο Τρίτο: «Ηθική και υλική καταστροφή, τα οικονομικά και η πολιτική της αποζημίωσης» σσ. 247-356. Κεφάλαιο Τέταρτο: «Από τον Παπάγο στον Καραμανλή. (Τα οικονομικά και η πολιτική της αποζημίωσης, δεύτερο μέρος) σσ. 357-468. Κεφάλαιο Πέμπτο: «Η επίθεση εναντίον της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας» σσ. 469-608. Φωτ Ένθετο. Κεφάλαιο Έκτο: «Έγκλημα και8 τιμωρία, η δίκη της κυβέρνησης Μεντερές» σσ. 609-632. Συμπεράσματα σσ. 633-668.

Παράρτημα Α: Κοινότητες υπαγόμενες στην Αρχιεπισκοπή Κ/πόλεως σσ. 669-676. Παράρτημα Β: Κατάλογοι των νεκρών στο Πογκρόμ σσ. 677-678. Παράρτημα Γ: Περιοχές της Κ/Πόλεως στιος οποίες ελληνικές επιχειρήσεις δέχτηκαν επίθεση σσ. 679-680. Παράρτημα Δ: Κατάλογος ζημιών σε περιουσίες Βρετανών υπηκόων σσ. 681-686. Παράρτημα Ε: Κατάλογος αποζημιώσεων σε Βρετανούς υπηκόους σσ. 687-688. Παράρτημα ΣΤ: Διεκδικήσεις αποζημιώσεων από Έλληνες υπηκόους και τελικές πληρωμές από την τουρκική κυβέρνηση σσ. 689-697. Παράρτημα Ζ: Κατάλογος κατηγορουμένων για εγκλήματα τα οποία διαπράχθηκαν την 6η-7η Σεπτ. σσ. 698-699. Παράρτημα Η: Λεπτομέρειες εργασιών αποκατάστασης στους ελληνορθ. ναούς σσ. 700-710. Βιβλιογραφία σσ. 711-729. Ευρετήριο σσ. 731-747. Σύνολο σελ. 796 (μαζί με το ένθετο).